The origins of the custom of Bell-Bearers, Greece

There is a particular custom observed in several places around modern Greece where men get up as Satyrs or Bell-Bearers⁽¹⁾ (picture), many times ram-formed, to pour into and roam the streets around displaying a lustful behaviour and strong sexual suggestiveness during the Carnival (late winter).

It is actually mainly practised over the last Sunday or weekend of the Carnival, albeit there could be exceptions, and particularly over insular places such as Chios, Naxos, Ikaria, Lesbos and Skyros whilst it is also found in the region of Chalchidiki on the mainland.

Although there is awareness that the tradition is very old with roots in deep antiquity, in some instances erroneously viewed as medieval nonetheless, I would say that it is evident that its meaning and what it illustrates has been lost in time and is practised more out of a ‘blurry memory’ of the long past.

What these dressed up men actually imitate is none else than the Pans or Paniskoi⁽²⁾ who were copies (replicas) that Pan, ram-form god from Anatolia and most likely coming from the Phrygians, would multiply into that would roam around displaying exactly this lustful behaviour seeking to engage the erotic attention of the nymphs.

Pan was a god of the wild, the pasture, shepherds and flocks, woods and wooden glens as well as rustic music, a companion of the nymphs at that, as he was associated with the earth and nature along with all activities connected with them` just as was his name that didn’t originally mean ‘all’ (mainly used as a prefix) but has wound up so through time.

For that matter, he was considered older than the Olympians (although ‘Olympians’ here apparently regards the Olympus, a name that comes therefrom, of Phrygia) while he might as well have entertained even deeper roots in ancient Egypt, where he was known as Mendes whilst identified/associated with their own very ancient gods (Per-)Banebdjedet και Min.

Looking closer, I would argue that the name Mendes doesn’t seem Egyptian but instead strikes me most likely as Phrygian breaking down as ‘ΜΗΝ’ (voiced as ‘men’) ‘ΔΕ(Υ)Σ’ (rendered as ‘de(u)s,’ meaning ‘god’), the Phrygian lunar god that presided over the (lunar) months and whose name shapes the deep origin of the Greek word ‘μήνας’ (month).

Which, in turn, implies a connection between Men (MHN) and Pan, who was connected by means of a love affair with goddess of the moon Selene⁽³⁾. It is particularly intriguing, come to that, the great similarity in the names of Phrygian god Men and Egyptian Min⁽⁴⁾, whose nature and overall outlook resembles that of Pan a great deal.

The Phrygian identity of Pan before he crossed the Aegean and came over to the southern Balkans can be further established since he was associated with Phrygian supreme goddess Cybele, attested by Pindar as such for instance, as well as among the retinue of Phrygian god Sabazios who was venerated as main deity in many places around nowadays Greece including Athens (as Zeus).

There shouldn’t be ruled out, however, that the god could have born deeper origins with the Caucones⁽⁵⁾, a very ancient Caucasian peoples of Anatolia, whom the Phrygians conquered at some point when they started shaping up as a major force in the region.

Especially seeing that the emergence of Pan in the wider area of nowadays Greece was regarded to have been in the region of Arcadia, which was mainly occupied by them (Caucones) and Pelasgians (descendants of Egyptian, Lybian, and maybe even Phoenician, settlers).

****************************************************************************************************

(1) Dubbed as ‘koudounatoi,’ ‘koudounades’ or ‘koudounoforoi’ in Greek.

(2) The outlook of the ‘Bell-Bearers’ definitely fits that of Pan.

(3) Selene was also called MHNH, rendered as ‘Me`ne,’ which shapes the feminine form of the name of Phrygian lunar god Men (MHN) and therefore looks most definitely Phrygian, very likely her original name for that matter.

Furthermore, she bore the epithet ‘Pan-dia’ (voiced as ‘Pan Dia’) or ‘Pan-deia’ (rendered as ‘Pan-dea’) where ‘dia/deia’ simply spells ‘goddess’ and the first component ‘Pan’ seems to connect her with the god, on the one hand, as well as nature that he represented, on the other.

Which, by implication, come to further associate the two gods between them, who might have been the same.

(4) His name was likely pronounced as ‘Menu’ or ‘Men’ for that matter.

(5) Caucones were responsible for carrying over and spreading the cult of Hermes in what is nowadays Greece come to that.

Οι Σελοί και η λατρεία του Δωδωναίου Ζευς

Σε αντίθεση με ό,τι αυθαίρετο έχει αρχίσει να εμφανίζεται σε πρόσφατα χρόνια, οι Σελοί ήταν μια τάξη ιερέων, όπως αναφέρει και ο Όμηρος άλλωστε, που από ό,τι φανερώνει το όνομά τους (που γράφεται με ένα ‘-λ-‘ και όχι δύο) ήταν αφιερωμένοι στη λατρεία του Ήλιου ενώ δεν αποτελούσαν αντιθέτως καμία φυλή.

Ο Όμηρος τους αναφέρει ανάμεσα σε αυτούς που κατοικούσαν στην περιοχή της Ηπείρου, μεταξύ της Δωδώνης και του ποταμού Αχελώου, άλλωστε και όχι ανάμεσα σε αυτούς που πολέμησαν ως σύμμαχοι των Αχαιών/Δαναών⁽¹⁾ στην εκστρατεία τους ενάντια στην Τροία.

Η όλη σύγχυση σίγουρα προέρχεται από την αναφορά στον Κατάλογο Πλοίων της Ιλιάδας περί της συμμετοχής της Δωδώνας της Θεσσαλίας, και όχι της Ηπείρου που ήταν αποικία τους, που ανήκε στο ιλλυρικό φύλο των Περαιβών εκείνη την εποχή ανάμεσα στους συμμάχους.

Ετυμολογία του ονόματος

Το όνομά τους προφανώς αποτελεί συντόμευση που προέρχεται από μια προηγούμενη μορφή ως Se(h₂ue)l-oi από το Πρωτο-Ινδο-Ευρωπαϊκό Seh₂u-el, με αντίστοιχο θηλυκό ως Seh₂ul (θεά του ήλιου), που είναι μια πανάρχαια θεότητα του Ήλιου από την Ανατολή.

Αυτό το ‘h₂’ που εμφανίζεται παραπάνω είναι ένα γλωσσικό πρότυπο που συνήθως εκφράζεται ως δασυνόμενο ‘χ’ αλλά κάποιες φορές, και ίσως πιθανό σε αυτή την περίπτωση, με τον ήχο του διγάμματος (F) – οπότε θα προφερόταν λογικά ως Σε(χουε)λοί ή Σε(γουε)λοί αντίστοιχα.

Άλλωστε, τo Seh₂u-el αποτελεί, διαμέσου της λεξικής ρίζας ‘(h)wil-/(h)wel-‘ (ίδια προφορά ως ‘(χ)γουέλ’) και μετέπειτα ‘(h)el-‘ (δασυνόμενο ή μη)⁽²⁾ που προέκυψε, την μακρινή ρίζα ονομάτων όπως Ήλιος, Ελενή (αντίστοιχο του Ελένη για εμάς), Ελένος (αντίστοιχο του ‘Έλληνας’ για εμάς), και Ελάς (αντίστοιχο του ‘Ελλάς’ για εμάς) όπως και επίσης των Σέλας και Σεληνή (αντίστοιχο του ‘Σελήνη’ για εμάς) ανάμεσα σε άλλα.

Το μετακινούμενο ‘s’

Αυτό οφείλεται στο λεγόμενο φαινόμενο του ‘μετακινούμενου σ’ (s-mobile) όπου το αρχικό ‘s’ σε πολλές λέξεις χάθηκε και είτε αντικαταστάθηκε με δάσυνση (προφορά ενός δασυνόμενου ‘χ’) ή με το δίγαμμα (Ϝ, προφερόμενο όπως το αγγλικό ‘w’), ή τον αντίστοιχο ήχο, για να χαθεί προς το φαινόμενο της ψίλωσης στις ινδο-ευρωπαϊκές γλώσσες και διαλέκτους λόγω ηχητικών αλλαγών.

Το πότε αυτό συντελέστηκε δεν είναι σίγουρο αλλά μάλλον μέσα στους πρώτους αιώνες της πρώτης χιλιετερίδας π.Χ., ωστόσο σε κάποιες περιοχές ή γλώσσες να ξεκίνησε και νωρίτερα. Ενδιαφέρον, πάντως, έχει ότι τα αντίστοιχα ‘φώτα της νύχτας’ διατήρησαν το αρχικό ‘s’ όπως το ‘Σελήνη’ ή το ‘Σέλας’ αντιθέτως.

Για τους αρχαίους Έλληνες, που εμφανίζονται αργότερα, η προφορά ονομάτων που προέκυψαν με απώλεια του αρχικού ‘s’ και το πρώτο φωνήεν ακολουθούταν από ‘λ’ φαίνεται να δασυνόταν όπως ‘Χέ(ε)λιος για το Ήλιος, ‘Χελένος’ για το Ελένος (δικό μας ‘Έλλην(ας)) και ‘Χελενέε’ για το ‘Ελενή’ (δικό μας Ελένη) ενώ το ‘Σεληνή’ (ίσως και ‘Σελενή;’) προφερόταν ως ‘Σελενέε’ δεδομένου ότι το δικό μας ‘ήτα’ (Η) ήταν ‘έτα’ (μακρό ‘ε’) γι αυτούς.

Ως ένα πρόσθετο, αυτό το ‘-el’ στο τέλος του Seh₂u-el που αναφέρθηκε παραπάνω θα πρέπει να είναι ουσιαστικά το ίδιο με το σημιτκό ‘El’ που σημαίνει ‘θεός.’

Επίσης, οι ‘Χελοί’ με τους οποίους κάποιοι συνδέουν τους Σελούς ουσιαστικά δεν ήταν τίποτα άλλο από τους ίδιους σε μια εξέλιξη του ονόματός τους, ως ιερείς του Ήλιου, με βάση την γλωσσική διαφοροποίηση που περιέγραψα προηγουμένως μέσω απώλειας του αρχικού ‘s’ και εμφάνισης δάσυνσης στη θέση του.

Οι Σελοί και ο ‘Δωδωναίος’ Ζευς

Όπως αναφέρει ο Όμηρος, οι Σελοί ήταν ιερείς που έφεραν και υπηρετούσαν τον ‘Δωδωναίο’ Ζευς του οποίου η λατρεία στην περιοχή φαίνεται να ξεκινά γύρω στο 1200 π.Χ. σύμφωνα με τα ευρήματα της αρχαιολογίας, που σημαίνει ότι αυτό έγινε μετά τον Τρωικό Πόλεμο (κατά προσέγγιση μεταξύ 1280 – 1250 π.Χ.).

Η άφιξη/εμφάνισή τους, με ένα όνομα που δείχνει ξεκάθαρα προέλευση από την Ανατολή, φαίνεται συνεπώς να συμπίπτει χρονικά με την αντίστοιχη μιας μεγάλης ομάδας Τρώων μετά την πτώση της Τροίας, όπως περιγράφουν μυθολογία και αρχαίοι ιστορικοί, που ίδρυσαν τα λεγόμενα ‘Τρωικά’ βασίλεια των Χαόνων, Μολοσσών και Θεσπρωτών στην Ήπειρο.

Κάτι που μαρτυρά και η παρουσία της πόλης Τροία ή Ίλιο όχι πολύ μακριά στα δυτικά της Δωδώνας που φερόταν να έχει ιδρυθεί από τον (Χ)Ελένο, γιο του Πρίαμου βασιλιά της γνωστής Τροίας, όταν οδήγησε αυτή ακριβώς την ομάδα Τρώων δυτικά ενώ γεωγραφικά πέρασε στη Χαονία, που πήρε το όνομά της από τον Χάονα (αδερφός ή σύντροφος του (Χ)Ελένου).

Οι Τρώες συνδέονται με ή ακόμη και θεωρούνται ως Φρύγες, αποκαλούμενοι ως τέτοιοι από τον Παυσανία για παράδειγμα, και δείχνουν ούτε λίγο ούτε πολύ να μοιράζονται τους ίδιους θεούς και θεές οπότε ο ‘Δωδωναίος’ Ζευς λογικά δεν είναι άλλος από τον Φρύγα Τι Ζευς, που συνδέεται με το φως και πολύ πιθανώς και με τον Ήλιο επικαλούμενος ως ‘λαμπερός, φωτεινός.’⁽³⁾

Οι δε Σελοί, από την άλλη πλευρά, παρουσιάζουν ένα έντονα ασκητικό και ‘ρουστίκ’ (rustic, υπαίθριο) χαρακτήρα, που ταιριάζει απόλυτα τόσo με τους Φρύγες όσο και τους θεούς τους, που φέρονται να κοιμόντουσαν στο έδαφος και περπατούσαν ξυπόλητοι ενώ δεν έπλεναν ποτέ τα πόδια τους για να διατηρούν διαρκώς έτσι μια επαφή με τη φύση και τη γη.

Ως βασική λειτουργία τους, άκουγαν και ερμήνευαν τα θροϊσματα των φύλων κάτω από μια θεωρούμενη ως ιερή βελανιδιά⁽⁴⁾ ως θεϊκά μηνύματα από τον ίδιο τον (Τι) Ζευς – η βελανιδιά φαίνεται να είχε ιδιαίτερη θέση στην καρδιά και εκτίμηση των Φρυγών θα πρέπει να πούμε.

Άλλωστε, για τους Τρώες, από ό,τι φαίνεται, ο Ήλιος αποτελούσε μια από τις κυρίαρχες οντότητες στην κουλτούρα τους και δεν είναι τυχαίο ότι η Τροία ονομαζόταν και Ίλιον, που όπως έχω δείξει είναι το ίδιο με Ήλιον (προφερόμενο ως ‘Χέλιον’) που σημαίνει ‘πόλη του Ήλιου.’

Αντιθέτως δεν λατρευόταν ανάμεσα στους Έλληνες, που εμφανίστηκαν αργότερα, παρά ενδεχομένως μόνο έμμεσα ως μία ιδιότητα/πλευρά/μέρος κάποιου θεού όπως ο Άμουν (Σπάρτη, Θήβα) και ο ήδη αναφερόμενος Τι Ζευς (Ολύμπιος Ζευς).

Η αυθεντική ‘(Χ)Ελάς’

Ο Αριστοτέλης δείχνει να αποκαλεί την περιοχή μεταξύ της Δωδώνας και του Αχελώου ως αυθεντική (Χ)Ελάς⁽⁵⁾ που προφανώς σημαίνει ‘περιοχή/χώρα του φωτός’ δεδομένης της προφανούς λατρείας του Τι Ζευς ως Δωδωναίου Ζευς, που δείχνει να ταυτίζεται και με τον Ήλιο, καθώς και των Σελών ή κατοπινά (Χ)Ελών ως ιερέων του φωτός, όπως μαρτυρά το όνομά τους.

Το δε όνομα ‘(Χ)Ελάς’ θα έλεγα ότι είναι σίγουρα φρυγικό σε προέλευση το οποίο πιστεύω μαρτυρά ο χαρακτηρισμός ‘ΕΛΑ-ΕΣ’ που προφανώς σημαίνει ‘φέρει το φως’ σε σχέση με την υπέρτατη φρυγική θεά Κυβέλη σε μια επιγραφή στο λαξευμένο σε βράχο ιερό της στην αρχαία πόλη Μίδα της Φρυγίας.

Συνεχίζοντας, ο Όμηρος σίγουρα δεν μιλά για ‘Έλληνες,’ είτε ως λέξη ή ακόμη και έννοια δεν υπήρχε καν στην εποχή του, στην περιοχή και πολύ περισσότερο για συμμετοχή τους στον Τρωικό πόλεμο αλλά προφανώς μάλλον χρησιμοποιεί τη λέξη ‘Χελένοι’ (ή κάποια αντίστοιχη) για να περιγράψει τους κατοίκους της περιοχής του αρχικού βασίλείου που ίδρυσε ο Χελένος, γιος του Πριάμου, στην Ήπειρο.

Είναι πιθανό, όπως ήταν και συνηθισμένο άλλωστε, ότι αυτοί θα πήραν το όνομα ‘Χελένοι’ από τον ουσιαστικό πρώτο βασιλιά τους στη νέα τους γη ενώ στη συνέχεια το βασίλειο διαιρέθηκε, όπως ανέφερα προηγουμένως, στα τρία ‘Τρωικά’ των Χαόνων, Μολοσσών και Θεσπρωτών.

Με την ίδια ακριβώς σημασία το χρησιμοποιεί πολύ αργότερα και ο Αριστοτέλης ενώ η αναφορά του στους Graecians⁽⁶⁾ (‘Γραεκοί;’) που κατοικούσαν εκεί και ονομαζόντουσαν και Χελένοι προφανώς υποδεικνύει ότι υπήρχαν τέτοιοι ανάμεσα στους Τρώες που μετακινήθηκαν δυτικά μετά την πτώση της Τροίας.

Τέλος, οι κάτοικοι της Ηπείρου δεν θεωρούνταν ως Έλληνες, αποκαλούμενοι ως ‘βάρβαροι’ (‘ξενόγλωσσοι’), ούτε κατά την λεγόμενη Κλασσική περίοδο αλλά και αργότερα.

****************************************************************************************************

(1) Το όνομα ‘Αχαιοί’ πάντως δεν υπήρχε ή αναφέρεται σε κάποια μορφή κατά τη λεγόμενη ‘Μυκηναϊκή’ εποχή και εμφανίζεται πολύ αργότερα.

(2) Κάτι που αντικατοπτρίζεται στο Αιολικό Αελιος’ (προφερόμενο ως ‘Ί(ε)λιος’), με προφανή Λούβια ρίζα, από μια πρωτύτερη μορφή ως ‘ΑϜελιος’ για τον Ήλιο.

(3) O Τι Ζευς (προφερόμενο ως Τι Ζντέους) συνδέεται, ή ακόμη και ταυτίζεται, με τον επίσης Φρύγα θεό ΒΑΣ που μάλλον δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα ακόμη επίθετό του πρώτου σημαίνοντας ‘λαμπερός, φωτεινός.’

Προσωπικά, θεωρώ ωστόσο ότι το ΒΑΣ σημαίνει κάτι ως ‘θεϊκός φρουρός’ (που φέρει φως ούτως ή άλλως) και είναι μια πιθανή παρόμοια μορφή ως 8ΑΣ (προφερόμενο ως ‘φας’ και όχι ‘μπας’) που σημαίνει ‘λαμπερός, φωτεινός.’

Οι γλωσσολόγοι αποδίδουν τον ήχο ‘μπ’ στο ‘8’ αλλά θεωρώ ότι αυτό είναι σφάλμα και γεγονός είναι ότι σε όλα τα υπόλοιπα αλφάβητα που εμφανίζεται, όπως το γειτονικο λυδικό, έχει τον ήχο ‘φ’ και προέρχεται ως γράμμα από τους Φρύγες.

Ο Τι Ζευς όπως προκύπτει είναι τόσο ο Ζευς που εμφανίζεται στον Τρωϊκό Πόλεμο και την Ιλιάδα όσο και ο Ολυμπιος Ζευς που λατρευόταν στην αρχαία Ολυμπία.

(4) Από ό,τι φαίνεται, από κάποια εποχή και μετά, με χάλκινους ωδικούς λέβητες (γκονγκ) είτε στηριζόμεους σε τρίποδες ή κρεμασμένους από τη κλαδιά της βελανιδιάς που παρήγαγαν ήχους μέσω του ανέμου ολόγυρα.

(5) Το Ελάς δασυνόταν και συνεπώς προφερόταν ως ‘Χελάς’ στις περισσότερες διαλέκτους.

(6) Οι Graecians αναφέρονται ανάμεσα στους συμμάχους των Τρώων και κατά πάσα πιθανότητα κατοικούσαν στην Τρωάδα την εποχή του Τρωικού πολέμου ενώ υπήρχε μια φρυγική φυλή που ονομαζόταν FΡΕΚΥΝ, προφερόμενο ως ‘γ(ου)ρέκουν’ (με προφανή ονομαστική ενικού ως FΡΕΚΟΣ – ‘Γ(ου)ρέκος’) που πιθανώς να αντιστοιχεί σε αυτούς.

Οι Graecians θεωρούνταν συγγενείς των Λατίνων και έτσι εμφανίζονται άλλωστε και στο ‘γενεαλογικό δέντρο’ του Ησίοδου στον ‘Κατάλογο Γυναικών,’ με τους αντίστοιχους γενάρχες τους ως γιους της Πανδόρας από την Ανατολία.

The inscription on Midas Monument, Phrygian Valley in Eskişehir (Turkey) Part I – ΜΙΔΑΙ

As already presented, the Midas Monument is a high rock-cut relief in the shape of a pedimented temple front that lies on the cliff side of the citadel of the ancient Phrygian city of Mida (Yazılıkaya in Turkish), province of Eskişehir in northwest nowadays Turkey.

The monument bears a dedication on the upper left hand side in Old Phrygian by Ates, son of Arkias, that has “ΜΙΔΑΙ ΛΑFΑΓΤAEI FΑΝAKTEI ΕΔΑΕΣ” to the effect of ‘Midai (She of Mida, Cybele) overlord and leader of people dwells/is present here,’ likely fashioned in the late eighth century BC.

It was initially erroneously taken for King Midas’s tomb, hence its name, due to the presence of the name ‘Midai’ in the above mentioned inscription, yet the latter eventually turned out to be yet another epithet of Phrygian supreme goddess Cybele, apparently as patron and protector of the city.

For that matter, the site served as a sanctuary of Cybele herself where a statue of the goddess would be placed in the entrance-shaped niche at the bottom of the monument, potentially representing a ‘spiritual doorway,’ during rituals or ceremonies.

So let’s probe into this inscription breaking it down part by part.

ΜΙΔΑΙ

To begin with, I am very confident that the city of Mida followed the same naming pattern as other ancient cities that lay under the aegis of Cybele whether Mycenaean and later Achaean, such as Athenai (Athens) and Thebai (Thebes), or also very likely other Phrygian counterparts, such as Kolossai or Kelainai, to the effect of ‘Midai.’

Along these lines, Cybele herself would take up the name of each city that evoked her as a protector by means of an epithet in a form that would spell ‘She/The Lady of (name of the city).’

Thereby Cybele carried the epithet ‘Αθηνή’ (Atḗnē), spelling ‘She/Lady of Athens,’ ‘Θηβή’ (Tḗbē), meaning ‘She/Lady of Thebes,’ or ‘Μυκηνή’ (Mukḗnē), meaning ‘She/Lady of Mycenae,’ as an instance.

The reasoning behind the plural names of ancient cities is far from clear but, looking at the form ‘Midai’ (Cybele) for Mida in the inscription in discussion, I am beginning to speculate that the suffix ‘-ai,’ voiced as ‘a-i’ (very similar in both sound and function to later Latin ‘-ae’), may have not had a plural function initially but rather shaped a feminine possessive form of the name referred to.

The above argument can be supported by Phrygian male patronyms such as ‘ΑΡΚΙΕϝΑΙΣ,’ meaning ‘son of ΑΡΚΙΑΣ,’ where the respective suffix ‘-ais’ (voiced as ‘a-i-s’) comes at the end of the possessive adjective, corresponding to the female ‘-ai’ above.

Therefore, the name ‘ΜΙΔΑΙ’ in the inscription most certainly shapes a feminine possessive form spelling ‘She/Lady of Mida’ in this case. By implication, ‘ΑΘΗΝΗ’ (Atḗnē) would have been ‘ΑΤΕΝΑΙ/ΑΘΗΝΑΙ’⁽¹⁾ and ‘ΘΗΒΗ’ (Tḗbē) would have been ‘ΤΕΒΑΙ/ΘΗΒΑΙ’⁽¹⁾ respectively as epithets of Cybele in earlier stages.

As the letter ‘H’⁽²⁾ with a similar sound (long ‘e’) came along, as well as other developments, the use of the suffix ‘-ai’ could then have been likely gradually delegated to eventually help form plural feminine nouns later.

Many modern historians suggest that there were sisterhoods of priestesses devoted to Cybele⁽³⁾ bearing her epithet, such as ‘Athenai’ or ‘Thebai,’ in the respective cities which may have eventually influenced such a switch in function into plural of the suffix ‘-ai’ with female names.

Therefore, ancient cities under the aegis of Cybele seem to have eventually ended up carrying the respective (plural) name of the sisterhood of priestesses dedicated to her therein.

****************************************************************************************************

(1) Same pronunciation as ‘Atena-‘i’ and ‘Teba-‘i’ respectively.

(2) Eventually, ‘H’ supplanted ‘ai’ as suffix in feminine possessive forms in tongues/dialects such as Phrygian and Ionian (which carries a profound Phrygian platform).

(3) More precisely, modern historians say that it is the very same goddess in all those ancient cities, which adds up.

Cybele is clearly the protectress of Athens and most likely Thebes, venerated as principal goddess, so it follows that she would have been of Mycenae as well.

Οι Ίωνες και οι Ίονες – Μέρος ΙΙ

Έχοντας αναφερθεί νωρίτερα στους Ίονες (ή πιο σωστά Ιόνες) που προήλθαν από τους Πελασγούς της Πελασγικής Αιγιαλείας, καιρός είναι να περάσουμε και στο εξίσου σημαντικό δεύτερο μέρος του θέματος που αφορά τους Ίωνες (με ‘-ω-‘ αντί για ‘-ο-‘) τώρα.

Ενδιάμεσα, παρουσίασα και δύο παραρτήματα σχετικά με την ετυμολογία και καταγωγή του ονόματος Αιγιάλεια, της χώρας των Ιόνων, όπως και τη σημιτική λεξική ρίζα ‘Ιό-‘ (‘Yoḥ-‘) σχετικά με την ετυμολογία και σημασία του ονόματος του Ίον (ή πιο σωστά Ιόν), από τον οποίο πήραν το όνομά τους.

Οι Ίωνες

Αυτοί που ακολουθούν χρονικά μεταξύ των δύο και σημαντικά είναι οι Ίωνες ή πιο σωστά Ιούνες, ενδεχομένως και Γιγούνες ή Γιούνοι σε μια πρώιμη μορφή, που δεν ήταν άλλοι από τους Αθηναίους καθώς και όλους τους Αχαιούς που κατέφυγαν στην Αθήνα κατά την Δωρική Κάθοδο παίρνοντας αυτό το όνομα από τον βασιλιά Ίων(α).

Ο Ίων(α)

Ο Ίων(α) ήταν θρυλικός Αχαιός βασιλιάς ή ευγενής που οδήγησε σε μια εποχή μεγάλης ανάγκης ένα μεγάλο αριθμό από φυγάδες Αχαιούς, εκδιωγμένοι από την ανατολική και νότια Πελοπόννησο από τους εισβολείς Δοριείς (και όχι Δωριείς), περνώντας απένταντι βορειοδυτικά στην σημερινή Στερεά Ελλάδα για να διασχίσουν μια μεγάλη περιοχή κυκλικά και να καταλήξουν τελικά στην Αθήνα, όπου και βρήκαν καταφύγιο.

Ίσως, νωρίτερα μέσα στην όλη διαδικασία, να ήταν και ανάμεσα σε αυτούς που ηγήθηκαν των εκδιωγμένων Αχαιών για να απωθήσουν με τη σειρά τους αυτοί τους Ίονες (Πελασγοί) από την Πελασγική Αιγιαλεία και να εγκατασταθούν οι ίδιοι εκεί⁽¹⁾, με αποτέλεσμα να πάρει η περιοχή τελικά το όνομα Αχαία⁽²⁾ με το οποίο φθάνει ως νομός και στις μέρες μας.

Στην Αθήνα, ο Ίων(α) αναδείχθηκε σε βασιλιά της πόλης-κράτους και δεδομένου ότι η βασιλεία του χαρακτήρισε μια σημαντική καμπή της ιστορίας της οι κάτοικοί της, παλιοί και νέοι, πήραν και το όνομά του ως Ίωνες έκτοτε – κάτι που ακολουθούσε και την παράδοσή τους χαρακτηριζόμενοι στο παρελθόν και ως Κεκροπείς ή Ερεχθείς μεταξύ άλλων από προηγούμενους σημαντικούς βασιλείς τους.

Και φυσικά, οι Αθηναίοι θα έπαιρναν ένα νέο όνομα από ένα βασιλιά τους (Ίων) και όχι γιατί κάποιοι με το όνομα Ίονες, που είναι και διαφορετικό από το Ίωνες, εγκαταστάθηκαν εκεί (κάτι που δεν έγινε ποτέ). Που δείχνει και το πόσο ‘κουτσό,’ αν όχι αστείο, είναι το όλο επιχείρημα μιας μερίδας σύγχρονων ιστορικών.

Όπως επίσης δείχνει και γιατί στο ‘γενεαλογικό δέντρο’ που παρουσιάζει ο Ησίοδος στον ‘Κατάλογο Γυναικών’ εμφανίζει τον Ίωνα ως αδερφό του Αχαιού, προσωποποιώντας τα αντίστοιχα φύλα/λαούς, καθώς οι Ίωνες προήλθαν από τους Αχαιούς της Αθήνας παίρνοντας ένα νέο όνομα.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι όλοι οι Ίωνες είχαν καταγωγή από την Αθήνα.

Ετυμολογία του ονόματος

Το όνομα Ίων(α), προφερόμενο ως Ιούν(α)’⁽³⁾ στα ελληνικά (ίσως και πρώιμα ως ‘Γιούν(α)’), είναι επίσης σημιτικό και προέρχεται από το Yonah (/’Yunā/ ή /’Yawnā/’) που μεν σημαίνει κάτι ως ‘περιστέρι/περιστερά’ αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση φέρει την έννοια του ‘ειρηνοποιός.’ Εναλλακτικά, στα σημιτικά, μπορεί να προφέρεται και ως ‘yonáh’ (μάλλον μεταγενέστερο).

Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι το ‘Ω’ εμφανίστηκε πολύ κατοπινά και προφερόταν ως ‘ου,’ ή ως μακρό ‘ο’ που πλησίαζε σε ήχο με το ‘ου’ και πάλι⁽⁴⁾, τόσο στα φρυγικά όσο και τα ελληνικά. Κάτι που αντανακλάται και στην απόδοσή του ‘Ίων(α)’ ως ‘/Yaunā/’ ή ‘/Yunā/’⁽⁵⁾ στην Παλαιά Περσική καθώς και ‘/yōnā/’ στη Μέση Περσική (γύρω στο 300 π.Χ.) που ακολούθησε μεταξύ άλλων.

Ο Μέλανθος

Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι υπήρχε ένας βασιλιάς της Πύλου που ονομαζόταν Μέλανθος⁽⁶⁾ (‘Μελάν-τος’ στα ελληνικά, σημαίνοντας μάλλον ‘μαυριδερός’) που εκδιώχθηκε από τους Δοριείς και μαζί με τους Αλκμαίονα και τους γιους του Παίονα κατέφυγε στην Αθήνα όπου έγινε βασιλιάς της, ενώ το ‘Ίωνες’ δείχνει να συνδέεται μαζί του επίσης.

Ενδεχομένως, να είναι το ίδιο μυθικό πρόσωπο τότε. Αν και σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή τελικά εγκαταστάθηκε στην Ελευσίνα αντιθέτως. Η χρονολογία της βασιλείας του (1126 – 1080 π.Χ.), αν αυτή τελικά υπήρξε όντως, πάντως είναι σίγουρα λάθος όπως γενικότερα δείχνει μεγάλο μέρος της λίστας με τους βασιλείς της Αθήνας.

Πότε έγινε η Δορική Κάθοδος

Αυτό φαίνεται τόσο από την λίστα των βασιλέων της Σπάρτης στη ‘νέα εποχή’ με τον Ευρυσθένη (‘Εουρουστένες’ στα ελληνικά, ένα όνομα που δείχνει Αχαϊκό ωστόσο) πρώτο γύρω στο 930 π.Χ. αλλά και την αρχαιολογία να υποδεικνύει ότι σημαντικές αλλαγές και μια νέα έλευση στην Πελοπόννησο παρατηρούνται μετά το 950 π.Χ.

Επιπλέον, η όλη αποικιακή πολιτική λόγω της απότομης διόγκωσης του πληθυσμού της Αθήνας, όπως και όλων των αναγκών που προέκυψαν, ξεκινά τον αμέσως επόμενο (ένατο) αιώνα π.Χ. κάτι που επίσης ευθυγραμμίζεται με τα παραπάνω ως περαιτέρω απόδειξη.

Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι το σύστημα χρονολόγησης (ημερολόγιο) της Αθήνας ήταν εξαιρετικά πολύπλοκο οπότε είναι πολύ πιθανό σε πολλά σημεία του μακρινού παρελθόντος να έχει μεταφραστεί λάθος, ενώ ήταν και διαφορετικό από αυτό που ακολουθούσε η Σπάρτη.

****************************************************************************************************

(1) Δεδομένου ότι το όλο εγχείρημα να οδηγήσει ένα μεγάλο αριθμό από Αχαιούς στην Αθήνα ξεκίνησε από εκεί.

(2) Όπως έχω αναφέρει ξανά, τα ονόματα Αχαιός και Αχαία εμφανίζονται με σημαντική καθυστέρηση μετά.

(3) Ενδεχομένως, μια παλαιά μορφή του ονόματος να είναι Ἰαϝων’ (προφερόμενο ως ‘/Iā́wōn/’) που ευθυγραμμίζεται πλήρως με το αραμαϊκό ‘⁠/yawōn/’.

Δεδομένου ότι το ‘Ω’ άργησε συγκριτικά να εμφανιστεί, θεωρώ ότι αρχικά θα ήταν μάλλον ‘ἸΑϝΥΝ,’ που συνιστά φρυγική δομή.

(4) Το Ω δείχνει να ακολουθεί μια πορεία από άποψη ήχου από ‘ου’ σταδιακά προς μακρό ‘ο’ (το οποίο στη γλώσσα μας έχει χαθεί προ πολλού).

(5) Αναφέρεται ένας άγνωστος λαός με το όνομα αυτό στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου και κοντά στο Λεβάντε στο δεύτερο μισό της δεύτερης χιλιετερίδας π.Χ.

Με δεδομένο το σημιτικό όνομα, πιθανότατα να αποτελούσε κάποιο σημιτικό φύλο ή λαό που εμφανίστηκε μάλλον σχετικά σύντομα στην περιοχή – αλλά δεν φέρουν καμία σχέση είτε με τους Ίωνες ή τους Ίονες.

(6) Ένα όνομα που παρουσιάζει το δίγραμμα ‘-νθ-‘ που είναι μάλλον πελασγικό ωστόσο.

The Midas Monument in the Phrygian Valley, Eskişehir (northwest Turkey)

The Midas Monument is a high rock-cut relief, measuring about 17m high and 16.5m wide, in the shape of a pedimented temple front that lies on the cliff side of the citadel of the ancient Phrygian city of Mida (Yazılıkaya in Turkish), province of Eskişehir in northwest nowadays Turkey.

It bears a dedication in Old Phrygian on the upper left hand side by Ates, son of Arkias, that has “ΜΙΔΑΙ ΛΑFΑΓΤAEI FΑΝAKTEI ΕΔΑΕΣ” to the effect of ‘Midai (She of Mida, Cybele) overlord and leader of people dwells/is present here,’ likely fashioned in the late eighth century BC.

The monument was initially erroneously taken for King Midas’s tomb, hence its name, due to the presence of the name ‘Midai’ in the above mentioned inscription, yet the latter eventually turned out to be yet another epithet of Phrygian supreme goddess Cybele, apparently as patron of the city.

In point of fact, the site served as a sanctuary of Cybele herself where a statue of the goddess would be placed in the entrance-shaped niche at the bottom of the monument, potentially representing a ‘spiritual doorway,’ during rituals or ceremonies.

Looking at it, the carved out pedimented temple front and the false doorway (niche) could as well have stood for a visual temple of Cybele, who emerged (was born) from a rock according to legend, as well as portal that connects the known and unknown, the living and the dead, since the goddess was held as a mediator between the two.

The façade of the monument displays a fabulous geometric pattern made up of crosses, triangles and squares where there is a similar unfinished second rock-cut monument a few hundred metres round on the very same rock cliff.

Slightly to the south of the monument lies a rock-cut necropolis that contains several Phrygian tombs while on top of the citadel can be found a magnificent altar of the Mother Goddess (Cybele).

Finally, I am very confident that the city of Mida followed the same naming pattern as other ancient cities that lay under the aegis of Cybele to the effect of Midai⁽¹⁾. That can be substantially recommended by the form ‘Midai’ of her name in the earlier mentioned inscription.

On the other hand, the Turkish name Yazılıkaya simply means something like ‘Place of the Inscription Rock.’

****************************************************************************************************

(1) More on the matter of the names of cities under the aegis of Cybele in a separate post soon.

Ti Zeus, the Phrygian god behind Olympian Zeus

Attested in several inscriptions and sources, Ti Zeus may be scarcely known in our time but shaped a major Phrygian deity in his day that was actually a king storm/sky god, namely wielding thunder and lightning as well as dwelling high in a holy mountain.

The abduction of Ganymede by Zeus

Name

His name comprises the theonym (proper name) of Ti (likely earlier Te), which apparently means ‘god’ (or even ‘lord’), along with the epithet/title ‘Zeus’⁽¹⁾ (pronounced as ‘zdeus’) that is very much certain of Phrygian origin spelling ‘heavenly, mighty,’ customarily attached to a king god in a geographical area or a religious polytheistic system.

The female equivalent of  Tiϝeia, meaning ‘goddess’ (or ‘mistress’), spelt with a wau (digamma) in the middle indicates that the name is very old while Ti appears also later as Ti(ϝ)-os⁽²⁾, with a likely (earlier) further version of Te(ϝ)os, in Old Phrygian which is most likely the root of the word ‘theos’ (‘θεός’⁽³⁾, meaning ‘god’ in Hellenic) later.

His name also appears in the form of Ti Jes, with Jes (/’zəs/) a later form of Zeus (/zdeus/), in neo-Phrygian towards the late first millennium BC.

Trojan War and Phrygian Olympus

Although his name may not ring a bell to you, Ti Zeus is actually the ‘Zeus’ that appears in the epoch of ‘Iliad’ and the legend of the Trojan War, hence why he seems to favour the defending Trojans, as he watches the battles rage on and weighs up the opposing sides along with the other gods (who may also often interfere in the warfare) from high in the Phrygian holy mountain Olympus.

The Phrygian Olympus, no other than modern Ulu-dağ in Turkey, is the genuine Olympus that commanded a plain view of the Troad and the battlefields beyond, thus shaping the holy mountain referred to by Homer and the other composers of the overall ‘Epic Cycle’ over the Trojan War.

For that matter, the very name Olympus/Olympos (or alternatively Ulympus/Ulympos) is most likely Phrygian itself as there was a very old Phrygian mountain god of that very name, maybe the same as the namesake primordial Oureo (Olympos) in place, who was an early consort of Phrygian supreme goddess Cybele as well as the inventor of the flute and father of the flute-playing Satyrs.

On the other hand, the mount Olympus in Thessaly, nowadays Greece, was originally named Belus⁽⁴⁾ apparently after Phoenician storm god Ba’al or Belu, with Herodotus recounting the legend of Phoenician Cadmus and his men gaining hold of the region, and was very likely renamed when Anatolian speakers later settled about and set up their own gods thereon, as place-names in the vicinity suggest.

Mount Ida

Zeus, namely Ti Zeus, is also mentioned by Homer to watch the battles outside Troy from the even closer outlook of Mount Ida in Phrygia, sacred to Phrygian supreme goddess Cybele, and likely from the altar in place dedicated to him as his birthplace, or hiding place after his birth, on a western foothill, near modern Adatepe, below.

The respective Mount Ida in Crete was named after this mountain and the legend of the birth, or hiding, of (Ti) Zeus therein was carried over following the influx of Hurrians, the ranks of whom the Phrygians may have emerged from, along with other Anatolian peoples to dominate over the island in the second age, starting around 1700 BC, of the so-called Minoan civilization.

(Ti) Zeus was also said to have abducted handsome divine Trojan hero Ganymede⁽⁵⁾, son of Tros founder of Troy, from nearby Mount Ida employing, or transformed himself as, the Eagle (a symbol and personification of Zeus) and taken him up to Olympus (Phrygia) where he made him the formal Cup Bearer, serving nectar and ambrosia, of the gods.

It is quite interesting that Ganymede’s predecessor as Cup Bearer for the gods, goddess Hebe, was also named Ganymeda which suggests she was apparently part of Trojan or Phrygian tradition and origin herself as well.

Quite simply, these were Phrygian and Anatolian legends that came over with the waves of Anatolian speakers that settled in what is now Greece in the second millennium BC and were much later incorporated in the mythology of the Hellenes that emerged out of them.

Eastern Roman references to Ti Zeus

Stephanus of Byzantium⁽⁶⁾ (6^th century AD), an Eastern Roman grammarian and historian, identifies Zeus with Ti (Zeus) and says that according to famed ancient Athenian orator and statesman Demosthenes he was known as Tios in Bithynia (north Anatolia), as further evidence.

Ti Zeus and Bas

Ti Zeus is also associated, even identified, with further Phrygian god Bas (ΒΑΣ) although the latter could be nothing more than yet another epithet for the former to the effect of ‘shining, bright.’

Nevertheless, I personally feel that ‘Bas’ more likely means ‘(divine) guardian/hero,’ thereby also bearing light, and it’s rather a potential similar form of ‘8as’ (‘8ΑΣ’) very likely pronounced as ‘fəs,’ out of the same root that could carry the sense of ‘shining, bright.’

The latter would also have a genitive form of ‘8os’ (voiced as ‘fos’) which would make the very likely root of Hellenic ‘φως’ (light).

The sense of ‘(divine) guardian’ in ‘bas’ could be drawn out of the respective suffix in ‘Cory-bas,’ the singular form of Phrygian Cory-bant(e)s (the priest-guardians of Cybele), for instance.

Here, the first component either refers to the particular crested helmet (corys) they wore as ‘crested helmet guardian’ or even more so means mountain (corys) to the sense of ‘mountain guardian,’ as Corybantes were.

For that matter, the rare letter ‘8’ is rather erroneously given formally as equivalent to ‘B’ in Phrygian as judging by its pronunciation in the few other ancient alphabets that contain it, such as neighbouring Lydian, it is most likely voiced as ‘f’ instead.

The epithet ‘Bagaios’

Ti Zeus seems to also carry the epithet Ba-gaios which may spell ‘earth guardian’ as he resides on (Phrygian) Olympus which was a primordial guardian of the earth as an Oureo (or Oreo).

Furthermore, the structure ‘gaios’ (devoted to/of the earth) recommends a certain feminine form of ‘gaia’ (devoted to/she of the ‘ge’ (ΓΗ), which means ‘earth’) and therefore the origin of the same word that appears in the so-called ‘Homeric Hellenic,’ which is heavily influenced by Luwian and Phrygian.

Ti Zeus, the god behind Olympian Zeus

Working up to a crescendo, Phrygian Ti Zeus is actually the Olympian Zeus celebrated at the ancient Olympic Games in Olympia (modern Greece). Yes, you read that right!

That is actually clearly demonstrated by the multi-figure Late Archaic terracotta statue group displaying Zeus carrying young Ganymede up to mount Olympus that adorned the Olympic complex, dated to around 480 – 470 BC.

As accounted earlier, that is a Phrygian/Anatolian myth that regards Ti Zeus and the abduction of the Trojan Prince to nearby Phrygian Olympus to serve as Cup Bearer for the gods invoked in the statues.

On top of that, Ti Zeus was Olympian anyway as he resided, and presided, among the gods in the Phrygian Olympus.

After all, the very founding of the ancient Olympics lay in the victory of legendary Phrygian Pelops, venerated himself in Olympia, in a chariot race to become king of Pisa, Peloponnese, so that makes perfect sense.

Peloponnese itself was named after him, meaning ‘Pelops’s Island,’ as along with his son Atreus and their line that included the likes of Agamemnon and Menelaus formed the effective second and more powerful Phrygian dynasty of what much later became known as ‘Achaean’ world, a name that also looks as though originating in Anatolia.

****************************************************************************************************

****************************************************************************************************

(1) As I have reiterated, ‘Zeus’ is not a theonym (actual name of a god that is) but an epithet meaning ‘heavenly, mighty’ that is of Phrygian origin attributed to a king god in a polytheistic system or a geographical area.

It always followed the theonym in an honourary function as can further be attested in Ma Zeus (apparently Cybele) where the same Phrygian structure was applied with ‘ΔΕΥΣ’ or ‘ΔΕΣ’ (meaning ‘god,’ but not a king one) as occurs in ΜΗΝ ΔΕ(Υ)Σ.

The Hellenes later adopted the epithet in the very same form and pronunciation, as well as the above mentioned structure.

(2) ‘Tios’ was originally the genitive form of ‘Ti’ incidentally.

(3) The letter ‘θ’ was pronounced as aspirated ‘t’ in ancient Hellenic.

(4) Apparently, Thessalian Olympus retained ‘Belus/Belos’ as a second name.

(5) Unlike what is given around, ‘Ganymede’ seems rather likely to mean ‘Beautiful/Beaming (gany-) Prince (mede),’ where the stem ‘gan-‘ exists in Phrygian (possibly spelling ‘craft,’ ‘skill’), but it could also trace all the way back to ancient Sumerian ‘gan’ (‘slave/depended’) to the effect of ‘Slave Prince’ that also fits the profile.

Furthermore, the original form ‘Ganymede’ without a final ‘-s’ falls in line with the early Phrygian formation of nouns.

(6) The attributive ‘of Byzantium’ was apparently attached to him much later.

The primordial Ourea (or more likely Ur-Ea)

The Ourea (/ˈu:rea/, or alternatively Orea /`orea/) were ten primordial deities offspring of Titaness Gaia (or Gaea) that preceded most of the Titans and corresponded to as many respective deified holy mountains as guardians that spanned most of the very ancient known world.

Mount Uludağ, northwest modern Turkey, the ancient Phrygian Mount Olympus or Ulympus

Albeit considered part of the Hellenic (more properly Helenic – and not Greek!) mythology, they are actually inactive characters therein and some only present some action in stories beyond its sphere which, along with the clearly Anatolian structure of the name, strongly recommends an origin from the east.

That said, both forms look most likely Phrygian in descent as the interchange between the sounds /u/ and /o/ as concerns the letter ‘O’ is conspicuous in Old Phrygian, stretching over the best part of their history, where ‘Ω’ and apparently also the diphthong ‘OY’ were introduced to render the former sound in New Phrygian, attested between the first and third century AD (if not earlier).

The Hellenes (more properly Helénoi, or Helénēs), on the other hand, did not use ‘OY’ to render the sound /u/ but ‘Y,’ or ‘Ω’ (Ionians), whereas it was the so-called Koine (Common) that did when it emerged in Anatolia around 330 BC, a ‘bastard’ dialect they didn’t reckon as Hellenic but barbaric anyway.

Which, in turn, spells that ‘Orea’ is the older and ‘Ourea’ a much later form of the appellation in writing though the former effectively contained the latter phonetically.

On top of that, not only the stem ‘or-‘ seems to feature well in Old Phrygian but there was further a similar word ‘ΟΡ-ΥΑΝ’ (voiced as ‘or-uan’ or ‘ur-uan’) that means ‘guardian’ or ‘warden,’ a trait that well fits that of the Ourea.

Nonetheless, the quest of the roots of the name most likely doesn’t wind up here but rather runs far deeper in the past and east among the very influential Hurrians, out of the ranks of whom the Phrygians look as though they may as well have emerged themselves.

Looking closer, the pattern and pronunciation of either Our-ea or Or-ea strongly suggest and reflect a most likely earlier Hurrian form as ‘Ur-Ea’⁽¹⁾ behind it; where ‘ur,’ pronounced as either /ur/ or /or/ just like Phrygian ‘Or-,’ carries the sense of ‘elevated/above ground,’ ‘primeval/primordial’ or ‘source of (divine) light’ whilst ‘ea’ spells ‘earth, ground, mound’ and therefore meets the profile a great deal.

Now, the ten Ourea, or Orea, are lined up on several websites as Aitna (or Aetna), Athos, Helicon, Kithairon, Nys(s)os, Olympus 1, Olympus 2, Oreios, Parnes, and Tmolus – yet a list that doesn’t fully add up on a couple of grounds.

First, there cannot be two (or more) of the same offspring that bear the very same name and yet the above list displays two Ourea under the appellation Olympus, which correspond to the respective mountains in ancient Phrygia and Thessaly. Therefore, one of them is not the original.

Second, the line-up on display doesn’t show Belos (or Belus), a confirmed Oureo⁽²⁾ (or Oreo), which is actually the original name of Mount Olympus in Thessaly (nowadays Greece). The name itself breaks down as Bel-os/us and forms the apparent Anatolian and Hellenic rendering of Bel, Belu or Ba’al (meaning ‘Lord,’ ‘Master’), a major Akkadian, Babylonian and Phoenician god (or gods).

For that matter, Herodorus recounts that Cadmus⁽³⁾ and his men drove away the Hestiaeans, apparently Leleges (Luwian speaking peoples out of Anatolia), from northwestern Thessaly which entails a Phoenician hold over the region, with storm god Ba’al (Zeus)⁽⁴⁾ set up on the ‘throne’ of the mountain, in the wake in deep ancient times.

On the other hand, the Phrygian Olympus is the genuine one as there was actually a Phrygian mountain god named Olympos, who may be the same as the namesake Oureo, that was an early consort of supreme goddess Cybele as well as considered the inventor of the flute and father of the flute-playing Satyrs.

The name Olympus, or alternatively Ulympus, is most likely Phrygian as well. But I will discuss the matter of Olympus, which is very intriguing, at far greater length in a separate post as it merits. For the time, let’s now look at the proper make-up of the Ourea:

Aitna (or Aetna), Athos, Helicon, Kithairon, Nys(s)os, Olympus (Phrygia), Belus (later Thessalian Olympus), Oreios, Parnes, and Tmolus.

****************************************************************************************************

****************************************************************************************************

(1) Ea is also the name of the Akkadian and Babylonian god of the earth.

(2) Oureo (or Oreo) is most likely the root of modern Greek ‘όρος’ (`oros,’ mountain).

(3) Belus was also a legendary Pharaoh of Egypt of divine lineage who was further twin brother of King Agenor of Tyre (Phoenicia), father of Cadmus, and long ancestor of Perseus, the legendary founder of Mycenae.

(4) As I have reiterated, Zeus is an epithet (title) and not a theonym applied to king gods and Ba’al was a storm god that resembled the Zeus we have in mind a great deal at that.

Το ενδιαφέρον (Λυδικό) γράμμα ‘Λ’ στα ελληνικά αλφάβητα

Μελετώντας το (Ευκλείδειο) Ελληνικό αλφάβητο ξανά πρόσφατα, μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση για πρώτη φορά ότι το γράμμα ‘Λ’ στη μέση του ονομαζόταν στην πραγματικότητα ‘Λάμπ-ντα’ σε σύγκριση με το ‘Λάμ-δα’ στην λεγόμενη Νεοελληνική.

Ο λόγος είναι ότι το πρόθεμα/πρώτο συστατικό ‘λάμπ-‘ της λέξης είναι για την ακρίβεια Λυδικό φέροντας την έννοια του ‘διπλό(ς)/ή,’ συνήθως σε συμμετρική μορφή – και το ‘Λ’ εμφανίζει δυο ‘σκέλη’ και συμμετρικά ως προς την κορυφή του.

Το οποίο, με τη σειρά του, σημαίνει ότι οι Ίωνες στο ανατολικό Αιγαίο προφανώς δεν είχαν δικό τους όνομα για το γράμμα και έτσι το ενσωμάτωσαν στα δικά τους αλφάβητα όπως ακριβώς το βρήκαν.

Ακόμη και αν το αντίστοιχο Λυδικό γράμμα (𐤩) δεν είναι το ίδιο συμμετρικό* αλλά εξακολουθεί να παρουσιάζει δύο ‘σκέλη’ στις αντίστοιχες πλευρές της κορυφής του. Ενδέχεται, τουλάχιστον για κάποιες λέξεις ή ονόματα, να είχε τον ήχο ‘ντ’ σε αντιστοιχία με το ‘Δ’ ωστόσο.

Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι το ‘συμμετρικό’ Λ εμφανίζεται για πρώτη φορά στο Φρυγικό αλφάβητο ενώ δεν εμφανίζεται στο αντίστοιχο Λυδικό. Αλλά οι Λυδοί φαίνεται ότι χρησιμοποιούσαν το Φρυγικό πριν αναπτύξουν το ιδιαίτερο δικό τους κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. οπότε οι Ίωνες προφανώς το δανείστηκαν ‘έμμεσα’ από αυτούς.

Ο συλλογισμός, επιστρέφοντας, πίσω από τη λυδική καταγωγή του ‘λαμπ-‘ βρίσκεται την πολύ ενδιαφέρουσα λέξη ‘ΛΑΒΡΥΣ’ (προφερόμενη ως ‘λαμπ-ρους’) που σημαίνει (συμμετρικός) ‘διπλός πέλεκυς,’ που είναι Λυδική όπως βεβαιώνει ο Παυσανίας και μοιράζεται το ίδιο πρόθεμα.

Οι Έλληνες, ξανά, δεν είχαν όνομα για το συγκεκριμένο σύμβολο/όπλο στις δικές τους γλώσσες και έτσι το υιοθέτησαν από εκείνους από τους οποίους προήλθε, τους Λυδούς (το δεύτερο συστατικό ‘-ΡΥΣ’ σημαίνοντας ΄πέλεκυς’ κατά συνέπεια).

Η λέξη ‘ΛΑΒΡΥΣ’ μπορεί κάλλιστα να βρίσκεται πίσω από το όνομα/λέξη ‘ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ,’ προφερόμενο ως ‘λαμπούριντος,’ από την άποψη ότι η ‘Αίθουσα των Διπλών Πελέκεων’ που αποτελεί ένα σημαντικό μέρος από το Παλάτι/Ανάκτορο της Κνωσσού (Κρήτη), κτισμένο σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από μια μεγάλη εισροή από λαούς της Ανατολίας, εμφανίζει το σύμβολο καταφανώς ολόγυρα.

Και προσωπικά υποπτεύομαι ότι η αρχαία λέξη ‘ΛΑΒΙΣ’ (ή ‘ΛΑΒΥΣ;’), που είναι η λαβίδα, είναι επισης Λυδικής προέλευσης και με την ίδια ρίζα ενώ το εργαλείο παρουσιάζει δύο ‘βραχίωνες’ (συνήθως’ συμμετρικούς) το ίδιο μάλιστα.

****************************************************************************************************

Γλωσσάριο (Λυδικές λέξεις με Ελληνική ορθογραφία)

ΛΑΒΡΥΣ /λαμπ-ρους/ διπλός πέλεκυς

ΛΑΒ- /λαμπ-/ (πρόθεμα) διπλό(ς)/ή

ΡΥΣ /ρους/ πέλεκυς

ΛΑΒΙΣ (ή ΛΑΒΥΣ) /λαμπ-ις ή λαμπ-ους/ λαβίδα

Behind the name of Thebes or Thebai (Θήβαι)

According to ancient historians, as well as mythology, the Thebes (Thebai) in Boeotia (central nowadays Greece) gained their name from their Phoenician founder Cadmus in honour of his father, King Agenor of Tyre, out of the respective major city of Thebes on the Nile in ancient Upper Egypt, which the latter used to be a former ruler (Pharaoh) of.

In order to distinguish them, they were more precisely referred to as ‘seven-gated’ and ‘hundred-gated’ respectively and so they appear as early as Homer’s ‘Iliad’ for that matter.

All the same, King Agenor was more precisely an Egyptian, just as his wife and queen Telephassa, which by implication essentially renders Cadmus as such. But there was a fine line between Egypt and Phoenicia as the two considerably overlapped along the age of the second millennium BC.

The genuine Egyptian name for the Thebes of the Nile, Upper Egypt, was ‘Waset’ that breaks down as ‘Was-et’ spelling ‘City (-et) of the Was (the Sceptre of Pharaohs),’ an appellation that presents a semitic structure, since the city served as the capital of unified (or earlier of Upper) Egypt for long spells during the Middle and New Kindgom.

On the other hand, the name ‘Thebes’ probably comes from an earlier form of much later demotic Egyptian ‘tꜣ jpt,’ or even ‘tꜣ jpy,’ that was likely pronounced as ‘Ta(w)`jpet,’ and reads ‘Land/Place of the Temple.’ The sequence of ‘jpt/y’ stressed in the second component of the name effects a sound similar to ‘-be’ I should add here.

And I allude to the latter since ‘Θήβαι (Thebai/Thebes),’ which actually didn’t share the exact same location as modern Theba (central nowadays Greece), in Hellenic would be pronounced as ‘tε:-ba-i’ (probably level-stressed) since ‘θ’ was voiced as aspirated ‘t’ and ‘β’ as ‘b’ where the diphthong ‘ai’ was rendered as ‘a-i’ (as the two vowels separately that is).

Seeing that the name ‘Thebes’ of the Boeotian city came from the Phoenicians, it most likely descended from an intermediate Phoenician rendering of an earlier form of demotic Egyptian ‘tꜣ jpy’ ή ‘tꜣ jpy.’

After all, the Hyksos that prevailed and ruled over a large part of, mainly Lower, Egypt for about 150 to 180 years between roughly 1710 or 1680 and 1540 BC were largely Canaanites as were the Phoenicians, which draws that the two most likely substantially overlapped.

But Canaanites already settled in considerable numbers in the eastern Delta of the Nile as early as the Twelfth Dynasty (Middle Kingdom) and 20th century BC, around the same time that Cadmus was thought to have lived.

Consequently, the Boeotian Thebes most certainly bear the same meaning of ‘Land/Place of the Temple’ in accord with the namesake Egyptian city whilst the plural form of the name (Thebai/Thebae/Θήβαι) rather falls in tune with the respective forms of ‘Athenae’ (Athenai/Αθήναι) and Mycenae (Mykē̂nai/Μυκήναι) among others.

The main interpretation attributed is that the plural form was rather due to a sisterhood of probably priestesses (under the respective name) devoted to the cult of the (principal) goddess of a city who in this case (Thebes) would bear the epithet ‘Thebe’ (Θήβη, rendered as ‘Tε:bε:’ in Hellenic), spelling ‘the goddess/lady of Thebes.’

Who, in turn, would be most likely Phrygian supreme goddess Cybele as she was venerated as principal goddess in the Thebes and quite likely as early as the Mycenaean era.

The legendary heroine Thebe that is linked with the Boeotian Thebes seems to be also Asian as daughter of Prometheus (see relative post) where there was a respective Thebe, daughter of Nile and therefore Egyptian, associated with the Egyptian city.

For that matter, there was an Egyptian local goddess named Waset venerated in the Egyptian Thebes (named also Waset by the Egyptians), Amun’s first consort at that, that may correspond to the latter Thebe spelling that this could be a conception coming all the way from Egypt as well.

Πίσω από το όνομα Αιγιάλεια και Αιγίαλος

Το όνομα Αιγιάλεια⁽¹⁾ (προφερόμενο ως ‘Αϊγκιαλέα’ στα Ελληνικά), στο οποίο αναφέρθηκα πρόσφατα, προέρχεται από το όνομα του μυθικού Αιγιαλέου που ήταν γιος του βασιλιά του Άργους Ίνακχου και συνεπώς Αιγύπτιος, κάτι που ευθυγραμμίζεται και με την αρχαία θεώρηση των Πελασγών ως προερχόμενων από την Αίγυπτο ή/και τη Λιβύη.

Το ίδιο το όνομα, πάντως, είναι σίγουρα ινδο-ευρωπαϊκό σε δομή και δείχνει να προέρχεται αντιθέτως από την Ανατολία καθώς υπήρχε η πόλη Aegialus ή Aigialos (πιθανώς σημαίνοντας ‘προστατευμένη/περιβαλλόμενη από θάλασσα’) στην Παφλαγονία, χώρα των Καυκόνων, και μετέπειτα βόρεια Φρυγία η οποία ήταν μάλιστα ήταν ανάμεσα στους συμμάχους των Τρώων στον Τρωϊκό Πόλεμο.

Κάτι που, με τη σειρά του, σημαίνει ότι ίσως να ήταν εξώνυμο αρχικά αλλά καθιερώθηκε εκεί κατόπιν της εποχής του Αιγιαλέου αλλά και των Πελασγών, δεδομένου ότι τα ονόματα Αχαιός και Αχαϊα φαίνονται να άργησαν να εμφανιστούν κατά μερικούς αιώνες, στην συγκεκριμένη περιοχή της βορειοδυτικής Πελοποννήσου.

Το όνομα αναλύεται ως συνδυασμός του ‘αιγί(ς)-,’ που είναι το δέρμα κατσίκας και επίσης ονομάζεται έτσι και ο μανδύας της Αθηνάς (από αυτό το υλικό) όπως και η ασπίδα του Ζευς⁽²⁾ (καλυμμένη με αυτό το υλικό) μεταξύ άλλων φέροντας παράλληλα και τη σημασία του ‘περιβάλλουσα’ ή ‘προστατεύουσα’⁽³⁾, και του ‘-αλος’ ή ‘-αλεία’ ως δεύτερο συστατικό που σημαίνει ‘θάλασσα’ (σε μορφή γενικής).

Από την άλλη πλευρά, ίσως να μην είναι τυχαίο ότι η Αιγιάλεια βρισκόταν ανάμεσα σε περιοχές που κατοικούνταν σε σημαντικό ή μεγάλο βαθμό από Καύκονες όπως η Ακαρνανία, η Ηλεία, η Αρκαδία και η Τριφυλία και να κατοικούνταν κάποτε από τέτοιους και αυτή – και το όνομα να είναι απόδοση του παλιού αντίστοιχου καυκονικού (όπως αντίστοιχα να έγινε και στην βόρεια Φρυγία).

Με δεδομένο, ωστόσο, ότι οι Καύκονες σε μεγάλο μέρος της πορείας τους μιλούσαν μη ινδο-ευρωπαϊκή γλώσσα θα λέγαμε ότι είναι ουσιαστικά σίγουρο το όνομα (σε αυτή τη μορφή) να είναι Φρυγικό, όπου ο δίφθογγος ‘αι’ (προφερόμενο ως ‘ά-ι’ αλλά αναδίδοντας ένα ήχο ως ‘άε’) είναι χαρακτηριστικός της Φρυγικής γλώσσας (όπως και των Λούβιων) και που κληρονομήθηκε αργότερα στις ελληνικές.

Οι βασιλείς της δεύτερης δυναστείας/εποχής των Δαναών/Αχαιών (ένα δεύτερο όνομα που εμφανίζεται πολύ αργότερα ωστόσο όπως είπα νωρίτερα) που ξεκινά με τον Ατρέα στις Μυκήνες πριν επεκταθεί και σε άλλες ισχυρές πόλεις-κράτη γύρω όπως η Σπάρτη αναφέρονται ως Φρύγες τόσο από αρχαίους ιστορικούς όσο και τη μυθολογία ενώ η γλώσσα που αντανακλάται στην Γραμμική Β όπως και αρκετά ονόματα μοναρχών της περιοχής φέρουν επίσης έντονα Φρυγικά στοιχεία.

Παρεπιπτόντως, Αιγιάλεια υπήρχε και στην αρχαία Αττική, περίπου εκεί που βρίσκεται η Ανάβυσσος σήμερα, η οποία ήταν επίσης παραλιακή και δεν είναι ενδεχομένως τυχαίο δεδομένου ότι οι Καύκονες αναφέρονται ανάμεσα στους πολύ παλιούς κατοίκους της χερσονήσου – και μάλλον υποδεικνύει και που περίπου κατοικούσαν αυτοί.

****************************************************************************************************

(1) Το Αιγιάλεια αναφέρεται ότι προφέρεται εσφαλμένα και ως ‘Αιγιαλεία’ σε διάφορα on-line λεξικά και άλλες πηγές γύρω αλλά στην πραγματικότητα η σωστή μορφή και τονισμός του ονόματος είναι η δεύτερη καθώς περιέχει το δίφθογγο ‘ει’ που υποδεικνύει μακρό ήχο και έτσι φυσικά ο τόνος θα πάει εκεί.

Άλλωστε, η προφορά του στα (αρχαία) ελληνικά θα ήταν ‘Αϊγκιαλέα’ όπως ανέφερα και παραπάνω.

Αλλά δεδομένου ότι η διάκριση ανάμεσα σε μακρά και βραχέα φωνήεντα και διφθόγγους υπάρχει μόνο (ως ονόματα) για τους τύπους στη γραμματική μας αυτή έχει χαθεί εντελώς από τη γραπτή και προφορική (‘νεοελληνική’) γλώσσα που χρησιμοποιούμε προ πολλού και έχει επηρεάσει λανθασμένα αντίστοιχα και τον τονισμό πάρα πολλών λέξεων.

(2) Προφανώς, κάποιος θεός της καταιγίδας από την Ανατολία όπως ο Teshub, ο Tar(h)u ή ο Ti Zeus (που κατά πάσα πιθανότητα αποτελούν τον ίδιο θεό, ή εκδόσεις του ίδιου θεού, και οι τρεις).

(3) Κάτι που φθάνει και στις μέρες μας με την έκφραση “υπό την αιγίδα” που σημαίνει ‘υπό την μέριμνα/προστασία.’