As already presented, the Midas Monument is a high rock-cut relief in the shape of a pedimented temple front that lies on the cliff side of the citadel of the ancient Phrygian city of Mida (Yazılıkaya in Turkish), province of Eskişehir in northwest nowadays Turkey.
The monument bears a dedication on the upper left hand side in Old Phrygian by Ates, son of Arkias, that has “ΜΙΔΑΙ ΛΑFΑΓΤAEI FΑΝAKTEI ΕΔΑΕΣ” to the effect of ‘Midai (She of Mida, Cybele) overlord and leader of people dwells/is present here,’ likely fashioned in the late eighth century BC.
It was initially erroneously taken for King Midas’s tomb, hence its name, due to the presence of the name ‘Midai’ in the above mentioned inscription, yet the latter eventually turned out to be yet another epithet of Phrygian supreme goddess Cybele, apparently as patron and protector of the city.
For that matter, the site served as a sanctuary of Cybele herself where a statue of the goddess would be placed in the entrance-shaped niche at the bottom of the monument, potentially representing a ‘spiritual doorway,’ during rituals or ceremonies.
So let’s probe into this inscription breaking it down part by part.
ΜΙΔΑΙ
To begin with, I am very confident that the city of Mida followed the same naming pattern as other ancient cities that lay under the aegis of Cybele whether Mycenaean and later Achaean, such as Athenai (Athens) and Thebai (Thebes), or also very likely other Phrygian counterparts, such as Kolossai or Kelainai, to the effect of ‘Midai.’
Along these lines, Cybele herself would take up the name of each city that evoked her as a protector by means of an epithet in a form that would spell ‘She/The Lady of (name of the city).’
Thereby Cybele carried the epithet ‘Αθηνή’ (Atḗnē), spelling ‘She/Lady of Athens,’ ‘Θηβή’ (Tḗbē), meaning ‘She/Lady of Thebes,’ or ‘Μυκηνή’ (Mukḗnē), meaning ‘She/Lady of Mycenae,’ as an instance.
The reasoning behind the plural names of ancient cities is far from clear but, looking at the form ‘Midai’ (Cybele) for Mida in the inscription in discussion, I am beginning to speculate that the suffix ‘-ai,’ voiced as ‘a-i’ (very similar in both sound and function to later Latin ‘-ae’), may have not had a plural function initially but rather shaped a feminine possessive form of the name referred to.
The above argument can be supported by Phrygian male patronyms such as ‘ΑΡΚΙΕϝΑΙΣ,’ meaning ‘son of ΑΡΚΙΑΣ,’ where the respective suffix ‘-ais’ (voiced as ‘a-i-s’) comes at the end of the possessive adjective, corresponding to the female ‘-ai’ above.
Therefore, the name ‘ΜΙΔΑΙ’ in the inscription most certainly shapes a feminine possessive form spelling ‘She/Lady of Mida’ in this case. By implication, ‘ΑΘΗΝΗ’ (Atḗnē) would have been ‘ΑΤΕΝΑΙ/ΑΘΗΝΑΙ’(1) and ‘ΘΗΒΗ’ (Tḗbē) would have been ‘ΤΕΒΑΙ/ΘΗΒΑΙ’(1) respectively as epithets of Cybele in earlier stages.
As the letter ‘H’(2) with a similar sound (long ‘e’) came along, as well as other developments, the use of the suffix ‘-ai’ could then have been likely gradually delegated to eventually help form plural feminine nouns later.
Many modern historians suggest that there were sisterhoods of priestesses devoted to Cybele(3) bearing her epithet, such as ‘Athenai’ or ‘Thebai,’ in the respective cities which may have eventually influenced such a switch in function into plural of the suffix ‘-ai’ with female names.
Therefore, ancient cities under the aegis of Cybele seem to have eventually ended up carrying the respective (plural) name of the sisterhood of priestesses dedicated to her therein.
(1) Same pronunciation as ‘Atena-‘i’ and ‘Teba-‘i’ respectively.
(2) Eventually, ‘H’ supplanted ‘ai’ as suffix in feminine possessive forms in tongues/dialects such as Phrygian and Ionian (which carries a profound Phrygian platform).
(3) More precisely, modern historians say that it is the very same goddess in all those ancient cities, which adds up.
Cybele is clearly the protectress of Athens and most likely Thebes, venerated as principal goddess, so it follows that she would have been of Mycenae as well.
Attica is a region that nowadays covers the entire Attic Peninsula and forms a nomos, the equivalent of a county, that encompasses primarily capital Athens and its metropolitan area as well as surrounding towns but traces a long way back in time as a historical area.
That is actually the Latin form of the name that was ‘Αττική’ (pronounced as Attikḗ) in Ionian/Attic, probably also ‘Attica’ in wider Doric, during the Classical era but widely acknowledged as a pre-Hellenic etymon (a borrowed word), yet with the addition of the suffix ‘-a’ rather than formally presented ‘-ica’ in my view.
Why is that? Well, I am most confident that the name derives on the Phoenician and Semitic ‘Atiq’ or ‘Attiq’(1) (identical to ‘Attic’ in sound) which means ‘old, ancient’ as both the region and Athens present an apparent rich such heritage.
Something further backed up by the name Utica or Uttica which is a rather peculiar ‘Romanization’ of the name ‘Atiq’ (or ‘Attiq’) for the once Phoenician port and city that long preceded and lay near Carthage, meaning ‘New City/Town’ in contrast, in what is nowadays Tunisia.
For that matter, ancient writers considered Ut(t)ica, which ought to have been ‘At(t)ica’ (unless ‘u’ was voiced as ‘a’ in an exception), as apparently the oldest Phoenician port/city in north Africa, hence the name meaning ‘old or ancient,’ established at least around 1100 BC if not earlier.
Consequently, the name ‘Attiq’ for the region that lies in nowadays Greece would apparently signal that it was the oldest Phoenician ground in the vicinity or at least among the oldest.
The Phoenician presence is evidenced by the mention of the Gephyraei that settled in Athens in very old times by Herodotus and other ancient historians while Actaeus, the legendary first king of Athens (though the city didn’t carry that name yet), is connected to the Akkeoi (and not Akhaioi) who apparently descended from the Phoenician city of Akke (or Acre) as their name suggests.
Not only that but a daughter of his was named Phoenice (or Phoenike) after whom he named the Phoenician letters according to the legend where the word/name ‘acte,’ from which his name derives meaning ‘coast (man),’ is most likely Phoenician itself and follows the same pattern as ‘acre,’ ‘agre’ and ‘akke’ which are Phoenician, with a potential earlier Akkadian origin, as I have shown.
He was said to have ruled over a city or region named ‘Acte/Akte’ (coast) but whether that concerned Attica or some other place is obscure. There has got to be said that ‘Chalcidice’ (modern Chalkidiki), a name of also Phoenician root, in north nowadays Greece was earlier named ‘Acte’ and entertained a number of Phoenician colonies itself as well.
Finally, the account of Pausanias that Attica got its name from Atthis (or Athis, rendered as ‘Attis’), daughter of later king Cranaus, may have rather had more to do with the name of later Athens as her name suggests – and, come to that, the city retained the name of Cecropeia during the reigns of at least the four kings that followed her father as the story goes.
Moreover, her name sounds Phrygian (Attis) or Lydian (‘Atthj’) and so does her father’s predecessor Cecrops, a similar pattern to Phrygian king Pelops after whom Peloponnese was named, who was also linked to the Caucones, a Caucacian peoples that are named among the early dwellers of Attica.
The Temple of Poseidon was an Athenian temple dedicated to god Poseidon (‘Ποσειδώ(ν),’ pronounced as ‘po’se:d’u(n),’ in Hellenic) that lay on Cape Sounion on the southernmost tip of the Attica peninsula.
Construction and configuration
The edifice was constructed between roughly 444 – 440 BC during the ascendancy of famed statesman Pericles at the acme of Athens on the site of an earlier archaic temple, maybe dedicated to Poseidon as well, and shaped part of a complex that further involved a temple of Athena close by.
Interestingly, the mainly built out of ‘coarse-grained’ marble, drawn apparently from the nearby Agrileza mines in Laurion (Lavrio), new temple partly integrated its predecessor as it was actually raised over the latter’s very limestone rock crepidoma (multi-step/level platform), coated with the above mentioned material.
As a matter of fact, the peristyle of the archaic temple was likely as high as the columns and geison of the classical while the two present similar features and dimensions (13 x 30m) between them which suggests that the latter may have been patterned on the former ultimately.
The new building bore the so-called Doric order, which may likely be an arbitrary modern designation that doesn’t meet ancient architectural state of affairs, and probably contained a windowless rectangular hall of worship (naos) inside the colonnade that featured a large, about 6m high, bronze statue of Poseidon.
The archaic temple
There is a veil of obscurity that surrounds the older archaic temple that is assumed to have been demolished by the Persians around 480 BC, though there is no substantial evidence on hand to that, while it is regarded by some as constructed following the Battle of Marathon in 490 BC, or about a decade earlier, but not fully completed.
Intriguingly enough, geographer and historian Pausanias (2nd century AD) mentions that the temple that stood on the top of the cliff was dedicated to Athena instead, which would have made sense since the patron deity of Athens, but whether he talked about the classical or the earlier archaic structure may not be clear.
The nearby temple of Athena was actually built first some three decades earlier, about 470 BC, which suggests that she enjoyed a priority over Poseidon in the esteem of the Athenians and Pausanias seems to treat it as such. That was also built on the site of an earlier temple that was apparently destroyed, maybe a century before.
Therefore, Pausanias very likely meant that the archaic temple that used to stand on the very site of Poseidon’s was actually dedicated to Athena – which might have relocated to a smaller structure lower following its destruction due to lack of funds less than a decade after the end of the Persian Wars(2).
Something apparently backed up by the presence of a nearby settlement called ‘Ατήνη’ (Atene), attested at least as early as the late sixth century BC, that would be pronounced as /Atḗnē/ and the same way as ‘Αθήνη’ (‘θ’ was pronounced as aspirated ‘t’), which makes nothing else than the very name of goddess Athena in Ionic.
Anatolian element
After all, little is known about the identity of the archaic temple which could have been much older dating maybe even as early as around 700 BC. It contained several kouroi, freestanding statues portraying (clearly Anatolian) young men, one of which survived destruction that may suggest an Anatolian origin of culture and cult.
The name Kouroi derives on Khurri or Hurri which was another name for the Hurrians, a peoples that emerged in Mesopotamia before they spread far and wide over the Levant, Anatolia and even as far as Crete and areas of nowadays Greece.
The component ‘khur-‘ means ‘sun’ but also ‘young,’ just like Kouros, and the name seems to have been conveyed among the Phrygians, Lydians and other Anatolians, many of whom came over and settled in the southern Balkans particularly in the second millennium BC.
Hints of Phoenician early presence
Moving deeper into the past, there were even earlier sanctuaries established on the site dating maybe even as early as the 11th century BC as evidenced by findings.
At that, the findings of scarabs, seals and faience figurines(1), Phoenician trademarks of the time, as well as a figurine of a warrior god with spiral rings from the East (Resheph?) among others spell an earlier Phoenician presence.
Those artifacts were found in the adjacent bothros (man-made pit used for storage/deposit) that was uncovered in 1907 during the elaborate excavations led by Valerios Stais.
The name of Sounion
Something further suggested by the name Sounion for the cape which is pre-Hellenic in origin with no Hellenic etymology likely deriving on Semitic ‘šuni/shuni,’ meaning ‘silent, quiet, serene’ but also ‘sharp.’
The selection of the place may have also served military purposes for the Athenians as it offered a great lookout post of a vision range far into the sea and a measure of control over sea lanes and traffic below.
The Athenians did fortify the place with a defensive wall and towers so as to be able to defend it against a potential Spartan offensive towards the final phase of the Peloponnesian War in 413 BC. However, it soon fell in the hands of slaves that revolted at the nearby silver mines of Laurium (Lavrio).
(1) Faience figurines were among traditional offerings to gods by the Phoenicians.
(2) In stark contrast, Poseidon’s temple was built on top of the archaic temple in the late 440s BC when Athens were a well-established major power and had an abundance of funds at their disposal, with a nearby temple already dedicated to Athena.
I guess you may have come across the word ‘autochthon’ (‘αυτόχθων’ pronounced as ‘aftochthon’ in Greek but ‘awtoktun’ earlier in Hellenic) at some point that nowadays carries the sense of someone that is native/indigenous and has always lived at a certain place (through one’s lineage).
Nonetheless, the genuine meaning of the word is considerably different and is quite intriguing, at least to me, as it designates someone that has been born on one’s own out of the earth (hence the first component ‘auto-‘ that means ‘oneself’ and the second of ‘-chthon’ that means ‘ground, earth’).
In all instances related in mythology, those regarded/described as autochthones came from seeds (such as human semen, dragon teeth etc) that were either deliberately sown into or accidentally fell on the ground at a certain place.
They weren’t delivered in the conventional, ‘natural’ way by a mother, that is, whilst it is thought-provoking that most, if not all, appear to teach and introduce arts and practices unknown to the people they rule, or even organise them altogether, as if they had come with advanced knowledge from somewhere else.
Characteristic instances of autochthones, born on their own out of the earth that is, in mythology are Pelasgus (of Arcadia), Cecrops (image), Amphictyon, Oguges and Cranaus among others.
The designation of ‘autochthon’ for a legendary character associated with a particular city-state or region doesn’t necessarily follow that one was born out of the ground of this land but simply describes the way one came into being.
It is most likely Phrygian a word in origin, where legendary Corybantes (or Khurrites) were born out of the slopes of a mountain, as both its components definitely suggest.
Hence, the first component ‘αυτό(ς)-)’ (auto-) in Hellenic comes the identical Phrygian ‘ΑΥΤΟΣ’ (both pronounced the same as ‘awt’os’), developing from an early form of ‘ΑϝΤΟΣ’ (‘awt’os’), that carries the very same sense while the second of ‘-χθων’ (-chthon) derives from also Phrygian ‘ΚΤΟΝ’ with the same voicing (‘ktun’) and effect as ‘ground, earth.’
The modern, altered, meaning of the word is very likely associated with its application by the ancient Athenians at the acme of their power following the Persian Wars (fifth century BC), as they come to display even intense nationalism and arrogance.
Thereby, as ‘autochthones’ were regarded all inhabitants that descended from the old families of Athens and were those entitled to have property and land (a right called respectively ‘autochthonia’).
Ξεκινώντας, να ξεκαθαρίσουμε κάποιους μύθους που δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα και ο πρώτος είναι ότι δεν υπήρχε ποτέ κοινό ελληνικό αλφάβητο αλλά ένας σημαντικός αριθμός από αυτά, με αρκετές και σημαντικές διαφορές μεταξύ τους, κατ’ αντιστοιχία με την παρουσία αρκετών διαφορετικών διαλέκτων ανάμεσα στους Έλληνες.
Δεύτερον, τα πρώιμα ελληνικά αλφάβητα (όπως χαρακτηρίστηκαν πολύ αργότερα) που είναι τα Λεσβιακά Αιολικά εμφανίζονται δειλά δειλά γύρω στο 760 – 740 π.Χ., τότε χρονολογούνται τα πρώτα γνωστά δείγματα που έχουν βρεθεί, και όχι γύρω στο 800 π.Χ. που είναι μια ακόμη από τις γνωστές σκόπιμες υπερβολές.
Το πιο γνωστό και αυτό που έτυχε μιας ευρύτερης αποδοχής είναι το ‘Ευκλείδειο Αλφάβητο’ (προφερόμενο πιθανώς ως Εουκλεντέο στην Αττική) με Ιωνική προέλευση από την Ανατολή που ουσιαστικά βλέπετε παρακάτω το οποίο εμφανίστηκε μόλις γύρω στο 403 ή 402 π.Χ., μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου δηλαδή, και καθιερώθηκε στην ευρύτερη Αττική και σημαντικό μέρος της Βοιωτίας.
Από εκεί και πέρα, το αλφάβητο αυτό ‘δανείστηκε’ η Κοινή που εμφανίστηκε στην Ανατολία (Μικρά Ασία) κατά τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλέξανδρου ανάμεσα στα όλο και πιο πολυεθνικά στρατεύματά του καθώς προχωρούσε, μια ‘μπάσταρδη’ γλώσσα ‘επαφής,’ και κατά κύριο λόγο ευδοκίμησε και καθιερώθηκε εκεί ενώ μεταξύ άλλων το υιοθέτησαν και προσάρμοσαν στη γλώσσα τους οι Φρύγες(1), αποτελώντας το λεγόμενο ‘Νεο-Φρυγικό’ αλφάβητο γύρω στο 330 π.Χ.
Μεταξύ των ελληνικών διαλέκτων και της Κοινής υπήρχαν μεγάλες διαφορές λεξιλογίου, σύνταξης, γραμματικής, τονισμού, προφοράς και φωνητικής που θα έκαναν τη συννενόηση ουσιαστικά από πολύ δύσκολη έως και αδύνατη μεταξύ ομιλητών από τις δύο πλευρές ενώ οι Έλληνες δεν την αποδέχονταν ως ελληνική και την θεωρούσαν βάρβαρη (ξένη) εξακολουθώντας να μιλούν τις δικές τους διαλέκτους (εκτός από τη χρήση της τελευταίας σε περιπτώσεις διαχειριστικής χρήσης κάτω από την Μακεδονική κυριαρχία).
Αλλά, βασικά, ούτε και η μεγάλη πλειοψηφία των ‘Ευρωπαίων’ Μακεδόνων (στην περιοχή της Μακεδονίας δηλαδή) χρησιμοποιούσε την Κοινή καλά καλά. Μακρινός απόγονος της Κοινής είναι και η δική μας γλώσσα που κανονικά ονομάζεται ‘Ρωμαίικα’ και καταχρηστικά αποκαλείται ‘ελληνική’ γιατί πολύ απλά δεν είναι. Αλλά για την Κοινή όσο και την ‘Νεο-Ελληνική’ θα μιλήσω εκτενέστερα σε μελλοντικά posts μου.
Συνεπώς, το αλφάβητο αυτό τελικά καθιερώθηκε μέσα στην Μακεδονική αυτοκρατορία του Αλέξανδρου και αυτές που πρόεκυψαν μετά το θάνατό του και την διαίρεσή της, που δεν ήταν ελληνική/ές, ως ‘μακεδονικό’ αλλά σε πολλές περιοχές τα τοπικά αλφάβητα και συστήματα γραφής διατηρήθηκαν για εγχώρια χρήση με την Κοινή ως μια ‘διεθνή’ γλώσσα,’ κάτι που φαίνεται στην Αίγυπτο και το Λεβάντε για παράδειγμα.
Τα γράμματα των διαφόρων ελληνικών αλφαβήτων ήταν πάντα όλα κεφαλαία και μπορεί να αριθμούσαν από 21 έως και 26 από αλφάβητο σε αλφάβητο, με το Ευκλείδειο να παρουσιάζει 24, ενώ το κείμενο μπορούσε να γράφεται από δεξιά προς αριστερά (ιδίως σε πρώιμες εποχές), αριστερά προς τα δεξιά αλλά και Βουστροφηδόν (με εναλλακτικό προσαναλισμό γραμμή προς γραμμή), πολύ συχνά και χωρίς κενά μεταξύ των λέξεων.
Τα Λεσβιακά (Αιολικά) αλφάβητα είναι ξεκάθαρο ότι προήλθαν από το Φρυγικό και είναι ουσιαστικά όμοια ενώ οι φρυγικοί ήχοι και προφορά των αντίστοιχων γραμμάτων, διφθόγγων και διγραμμάτων διατηρήθηκε και επεκτάθηκε σχεδόν εξ’ ολοκλήρου σε όλα τα υπόλοιπα, κάτι που συμβαίνει και με το Ευκλείδειο στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ.
Εξετάζοντας λίγο το Ευκλείδειο, έχουν ενδιαφέρον ανάμεσα σε άλλα τα ακόλουθα γράμματα:
A, που μπορούσε να προφέρεται τόσο ως βραχύ όσο και ως μακρό – στην αρχή λέξεων των Λεσβιακών (Αιολικών) διαλέκτων, ωστόσο, προφερόταν ως μακρό ‘ι.’ ως ένα πρόθεμα σε λέξεις που ξεκινούσαν με δίγαμμα (ϝ, wau), το οποίο βαθμιαία χάθηκε.
Έτσι, το ‘Αίολος,’ για παράδειγμα, προφερόταν ως ‘Ίολος.’
Β, που προφερόταν ως ‘μπ.’ Έτσι, το ‘Βήλος’ προφερόταν ως ‘Μπέ(ε)λος’ για παράδειγμα.
Γ, που προφερόταν ως ‘γκ’ εκτός αν ακολουθούσε δεύτερο γ ή κάποιο από τα κ, ξ, χ και μ οπότε ο ήχος του γινόταν ‘ν’ αντιθέτως – για παράδειγμα, το ‘Αγκυρα’ προφερόταν ως ‘ανκούρα.’
Δ, που αποδιδοταν ως ‘ντ.’ Έτσι, για παράδειγμα, το ‘Δήλος’ θα προφερόταν ‘Ντέ(ε)λος.’
ϝ(2) (δίγαμμα, wau), που προφερόταν όπως το αγγλικό ‘w’ και βρισκόταν πάντα στη αρχή λέξεων, ή στην αρχή συνθετικών που ήταν λέξεις ξεκινώντας με αυτό το γράμμα. Βαθμιαία, χάθηκε και κατέληξε αριθμητικό αναπαριστώντας το 6.
Ένα παράδειγμα είναι το Λεσβιακό Αϝέλιος (ήλιος) που έγινε τελικά Αέλιος (προφερόμενο ως Ί(ε)λιος.’
Ζ, που προφερόταν ως ‘ζντ’ (σε κάποιες διαλέκτους ίσως ως ‘ντζ’ ή ‘τσ’). Έτσι, για παράδειγμα, το ‘Ζευς’ προφερόταν ως ‘Ζντέους.’
Η, (έτα) που προφερόταν ως μακρό ‘ε΄ (βλέπε παραπάνω τα ‘Δήλος’ και ‘Βήλος’).
Θ, που προφερόταν ως δασυνόμενο ‘τ.’ Έτσι, το ‘Θηβαι’ προφερόταν ‘Τέ(ε)μπαϊ’ για παράδειγμα.
Ι, που μπορούσε να προφέρεται τόσο ως βραχύ όσο και ως μακρό ‘ι.’
Λ, που έχει ενδιαφέρον ότι ονομαζόταν ‘λάμπντα,’ που είναι Λυδικό.
Ξ, που μπορούσε να εναλλάσεται με το ‘Ζ’ από διάλεκτο σε διάλεκτο και που τα δύο χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για ονόματα, λέξεις ή οντότητες που ήταν άμεσα εισαγώμενες – έτσι δεν είναι τυχαίο ότι το ‘ξένος’ (ή ‘ξείνος’) ξεκινά με ‘ξ.’
Ο, πολύ πιθανώς σε κάποιες διαλέκτους προφερόταν και ως ‘ου.’
Ρ, που κατά κόρο προφερόταν δασυνόμενο, όπως το αγγλικό δίγραμμα ‘rh.’
Σ, το οποίο πριν από β, γ ή μ προφερόταν ως ‘ζ’ αντιθέτως – έτσι το ‘Σμύρνα’ (Σμύρνη) θα προφερόταν ως ‘Ζμούρνα’ (Δωρικό).
Y, που προφερόταν ως βραχύ ή μακρό ‘ου.’ Έτσι, π.χ., το ‘Διόνυσος’ προφερόταν ως Ντιονούσος.’
Φ, που αποδιδόταν ως δασυνόμενο ‘π.’ Έτσι, το ‘Φοίβος’ θα προφερόταν ως ‘Πόιμπος’ αντιθέτως με ότι νομίζουμε εμείς.
Χ, που προφερόταν ως δασυνόμενο ‘κ.’ Έτσι, το ‘Χαλκίς’ θα προφερόταν ‘Καλκίς’ για παράδειγμα.
Ω, για μεγάλο χρονικό διάστημα μόνο στην Ιωνική, όπου δείχνει να προφέρεται είτε ως μακρό ‘ο’ αλλά ακόμη περισσότερο ως ‘ου.’ Έτσι, το ‘Δώρος’ θα προφερόταν ως ‘Ντούρος.’
Ενδιαφέρον έχουν και οι δίφθογγοι που στη συντριπτική τους πλειοψηφία προφέρονται όπως τα δύο φωνήεντα διαδοχικά. Έτσι, το ‘αι’ προφερόταν ως ‘άι’ και το ‘ευ’ ως ‘έου’ με μοναδική ουσιαστικά εξαίρεση το ‘ει’ που προφερόταν ως μακρό ‘ε’ – έτσι, το ‘Δωριείς’ θα προφερόταν ‘Ντουριές.’
Το ίδιο πρότυπο ακολουθούσαν και τα διγράμματα που προφερόντουσαν όπως τα δύο σύμφωνα διαδοχικά, και υπήρχε λογική πίσω από αυτό αφού το ‘συμπαγές ντ’ αποδιδόταν από το Δ και το ‘συμπαγές μπ’ από το Β για παράδειγμα.
Τέλος, να αναφερθώ και στην δάσυνση που αφορά την προφορά ενός ‘χ’ με εκπνοή, όπως στο αγγλικό ‘home,’ σε λέξεις που παλαιότερες μορφές τους έφεραν το ‘σ’ ως αρχικό ήχο σαν το ‘φάντασμα’ του χαμένου γράμματος.
Στην Κλασσική Εποχή, η δάσυνση υποδηλωνόταν από την παρουσία του αριστερού Έμι-Έτα (αριστερό μισό του ‘Η’) ως διακριτικό πριν τελικά επινοηθεί η δασεία από τον Αριστοφάνη του Βυζαντίου προς τα τέλη του 3ου ή αρχές του 2ου αιώνα π.Χ.
Συνεπώς, το ‘Ήλιος’ προφερόταν ‘Χέ(ε)λιος’, το ‘Έλας’ (με ένα λάμδα και όχι ‘Ελλάς,’ τονισμένο στην παραλήγουσα) ως ‘Χέλας,’ το ‘Ελένος’ (και όχι ΄Έλληνας’) ως ‘Χελένος’ και το ”Ελένη’ ως ‘Χελέ(ε):νε(ε):.’
Να σημειωθεί ότι αυτό το δασυνόμενο ‘χ’ προφερόταν παλιότερα, ακόμη και μέσα στον 6ο αιώνα π.Χ., ακόμη και στη μέση μιας λέξης αν το δεύτερο συνθετικό της ήταν λέξη που σε παλαιότερη μορφή ξεκινούσε από ‘σ.’
Η δάσυνση υπήρχε και διατηρήθηκε στην Αττική, τις περισσότερες Ιωνικές καθώς και τις Δωρικές διαλέκτους ενώ χάθηκε σχετικά σύντομα στις Λεσβιακές Αιολικές και τις ενδοχωριακές Ιωνικές της Ανατολίας. Από την άλλη πλευρά, χάθηκε πολύ νωρίς στην Κοινή που δεν ήταν ελληνική ούτως ή άλλως.
Κάτι που φαίνεται και από την επινόηση της δασείας μόλις στα τέλη του 3ου ή αρχές του 2ου αιώνα για το ζήτημα γιατί αν η δάσυνση είχε χαθεί, όπως υποστηρίζουν κάποιοι ιστορικοί, δεν θα υπήρχε λόγος να δημιουργηθεί το αντίστοιχο πνεύμα και να έχει σημαντική γλωσσική διάδοση και εφαρμογή.
Να σημειωθεί ότι και τα άρθρα ‘ο’ και ‘η’ για το αρσενικό και θηλυκό ενός ονόματος δασύνονταν που σημαίνει ότι προφερόντουσαν ως ‘χο’ και χε’ αντίστοιχα (με εκπνοή).
Αντίστοιχα, το δεξιό Έμι-Έτα (το δεξί ήμισυ του ‘Η’) χρησιμοποιούνταν ως διακριτικό για να δηλώσει ‘ψίλωση’ πριν αντικατασταθεί από την ψιλή, επίσης επινόηση του Αριστοφάνη του Βυζαντίου, σε λέξεις που παλαιότερα ξεκινούσαν με δίγαμμα (ϝ), όπως για παράδειγμα το ‘Ίκαρος.’
Και δεν είναι τυχαίο ότι η δασεία και η ψιλή ονομάστηκαν ‘πνεύματα’ δεδομένου ότι αποτελούσαν τα ‘φαντάσματα’ (πνοές) χαμένων γραμμάτων από το παρελθόν.
ΣΣ Ο πίνακας, διαιρεμένος στα δύο, προέρχεται από το Wikipedia.
(1) Εν τούτοις, στοιχεία δείχνουν ότι το νεο-Φρυγικό αλφάβητο μπορεί αντιθέτως να ήταν απευθείας εξέλιξη του παλαιού.
(2) Το δίγαμμα δεν αποτελούσε μέρος του Ευκλείδειου Αλφάβητου αλλά είναι ένα πολύ ενδιαφέρον γράμμα/σύμβολο από προγενέστερα ελληνικά και πολλά αλφάβητα της Ανατολίας.
Along the same lines with Mount Parnāssus (Latin)/Parnassós (Greek), or Parnāssos (with ‘-ss-‘ pronounced the same as in English ‘show’) as it was for the Hellenes, the name of Mount Parnitha (pronounced as ‘`parniθa’) to the north of Athens also shares the same root and descent from Luwian ‘parna,’ which means ‘house/abode’ but even more specifically ‘temple.’
Ancient name and likely development
In antiquity, nonetheless, it carried the name ‘Parnēs’ as Hellenic ‘ΠΑΡΝΗΣ’ was rendered since the letter ‘H’ for the Hellenes, by implication for the Athenians, was called ‘eta’ and was pronounced as a ‘long ε.’
‘Parnitha’ likely derives on its ‘lower’ cases in Latin such as ‘Parnethis’ (genitive) or ‘Parnethi’ (locative) – which very likely have their deep roots (maybe via an Attic/Ionian cognate) in the corresponding Luwian cases that long preceded them – while it seems to emerge in this form in Katharevousa (the purifying tongue), which was an invention as an academic language/dialect by Adamantios Korais in the late 18th century.
Even though digraph ‘th’ in Latin is pronounced as an ‘aspirated t’ just as letter ‘θ’ in Hellenic (‘τ’), which in turn means that the above mentioned would be rendered as ‘Parnētis’ and ‘Parnētī’ respectively therein where the form ‘Parnitha’ (‘parniθa’) I would say certainly comes from its rendering in Koini (Common), where modern Greek descends from.
From the first century BC on, Athens virtually transformed into a Roman city, populated mainly by Romans and other Italian speakers, and as a consequence the Latin language prevailed whilst Roman architecture left a profound stamp on ancient monuments around the city that is evident even today.
Furthermore, judging by the ancient appellation of the mount we can make out that the name of casino Mon Parnes on Parnitha is not accidental after all.
Sacred mount to Zeus (Phrygian Sabazios)
The mount, at that, was held sacred for Zeus, substantiated by his name, who in this case was no other than Phrygian king god Savazios (pronounced as ‘Sabazdios’) that was the supreme deity venerated in the city-state of Athens while, as I have mentioned before, he was also the real god of wine.
Besides, the first component ‘Saba-‘ is associated with wine as a product of grapes must in Phrygian and the second component ‘-zios'(pronounced as ‘-zdios’) spells ‘(king) god’ as the genitive of ‘Zeus,’ also pronounced as ‘Zdeus’ among the Hellenes.
And the selection of Parnitha (‘Parnes’ at the time) as such was not accidental as it was noted for its vines and the fine wine produced from them while upon it also lay the Cave of Pan, yet another deity from Anatolia that is most likely also Phrygian in origin as among the retinue of Sabazios.
As I have further mentioned, ‘Zeus’ is an epithet (title) that means ‘heavenly, mighty’ and not a theonym (name of a god) and as such is attached or applied to king gods such as Amun (or Amen in its proper form), Ti Zeus, Ma Zeus (most likely goddess Cybele), Sabazios, Teshub and Belus among others.
Yiddish Parnes
I don’t know whether it relates but there is a yiddish (European-Hebrew) word ‘parnes’ that denotes the convener of a community and comes from Hebrew ‘parnas’ in a capacity similar to that of a Zeus (king god) as presiding among the gods that also relates to the sense of the ancient name ‘parnes.’
Parnes, one of the ten Ourea
Moreover, there is also Parnes who was one of the ten Ourea, primordial deities and offspring of Gaia that preceded (most of) the Titans, and hasn’t got an active presence in the so-called Greek Mythology suggesting that he lay outside its ‘sphere.’
The Ourea correspond to deified holy mountains as earth guardians, there also seems to be a variation of Orea to it, and the structure of the word suggests an Anatolian origin (the interchange of ‘o’ and ‘u’ as a sound is particularly noted in Phrygian among others).
For that matter, I wouldn’t rule out an even deeper root of the word in a form of ‘Ur-Ea’ most likely descended from the Hurrians, where ‘ur’(1) means something like ‘source of light,’ ‘primeval’ or even ‘elevated/above ground’ whilst ‘ea’ likely spells ‘earth, ground, mound,’ with a potential even earlier origin in Sumer.
Interestingly enough, there was a Hurrian word ‘parni’ that means ‘pure’ that would render ‘Parnes’ as ‘He who is pure/holy’ or ‘the abode of the Pure/Holy,’ which fits the profile of an Oureo, there has got to be said.
Furthermore, there was also an ancient East Iranian/Scythian peoples of the same name (or Parnians) who dwelt in a region around river Hari(2), southeast of the Caspian Sea.
As an aside, I reckon that the Hellenic word ‘όρος’ (mountain) has got the same root deriving from ‘Oureo(s)’ or ‘Oreo(s).’
Verdict
Therefore, the verdict of all mentioned above is that ‘Parnes,’ the ancient name of the mount, very likely means ‘the Abode of the Presiding (god)’ or ‘the Abode of the Holy/Pure’ (Zeus), who is no other than Phrygian Sabazios.
(1) ‘Ur’ is pronounced as either /ur/ or /or/ just like Phrygian ‘Or-,’ showing the same interchange between the sounds of /u/ and /o/.
(2) Hari was another name for the Hurrians, also called Khurri or Khurrite, where the stem ‘khur-/hur-‘ means sun or son, thereby carrying the nuance of ‘pure’ within.
The same interchange of the sounds /u/ and /o/ described above applies here as well incidentally.
Όπως και ο Παρνασσός, ή Παρνάσσος (με ουρανικό ‘σ’ που δεν υπάρχει στη γλώσσα μας) όπως ήταν για τους Έλληνες, το όρος Πάρνηθα στα βόρεια των Αθηνών έχει επίσης ως ρίζα και προέλευση το Λούβιο ‘parna’ που σημαίνει ‘οίκος, κατοικία’ αλλά και ακόμη ειδικότερα ‘ναός.’
Αρχαίο όνομα και πιθανή εξέλιξη
Στην αρχαιότητα, ωστόσο, ονομαζόταν ‘Παρνές’ όπως προφερόταν το ‘ΠΑΡΝΗΣ’ καθώς το ‘Η’ για τους Έλληνες (είχαν μονο κεφαλαία γράμματα), και φυσικά για τους Αθηναίους, ονομαζόταν ‘Έτα’ και προφερόταν ως ‘μακρό ε.’
Το ‘Πάρνηθα’ μάλλον προέρχεται από τις ‘χαμηλότερες’ πτώσεις του στα Λατινικά όπως ‘Parnethis’ (Γενική) ή ‘Parnethi’ (Δοτική) – που πολύ πιθανώς όμως έχουν ρίζα στις αντίστοιχες Λούβιες κλίσεις του που προϋπήρχαν (διαμέσου ενδεχομένως ενός Αττικού/Ιωνικού αντίστοιχου) – και μάλλον πρωτοεμφανίζεται με αυτή την μορφή στην Καθαρεύουσα, που είναι δημιούργημα του Αδαμάντιου Κοραή ως μια ακαδημαϊκή γλώσσα/διάλεκτος στα τέλη του 18ου αιώνα.
Αν και στα λατινικά το δίγραμμα ‘th’ προφέρεται ως ‘δασυνόμενο t’ όπως και το ‘θ’ στα ελληνικά (‘τ΄), που σημαίνει ότι τα παραπάνω θα προφερόντουσαν ως ‘Παρνέτις’ και ‘Παρνέτι,’ ενώ η μορφή ‘Πάρνηθα’ θα έλεγα προέρχεται σίγουρα από την απόδοσή του αντίστοιχου ονόματος στην Κοινή, από όπου προέρχεται και η δική μας γλώσσα.
Από τον 1ο αιώνα π.Χ. και μετά, η Αθήνα έγινε ουσιαστικά Ρωμαϊκή πόλη, κατοικούμενη κυρίως από Ρωμαίους και άλλους ιταλόφωνους, οπότε και η λατινική γλώσσα κυριάρχησε αλλά και η Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική ‘στάμπα’ έγινε έντονη, εμφανής στα αρχαία μνημεία γύρω ακόμη και σήμερα.
Επίσης, κρίνοντας από το αρχαίο όνομα του βουνού καταλαβαίνουμε ότι το όνομα του casino Mon Parnes στην Πάρνηθα δεν είναι τελικά τυχαίο.
Ιερό βουνό για τον Ζευς (Φρύγας Σαμπάζιος)
Το βουνό θεωρούταν μάλιστα ιερό για τον Ζευς, κάτι που δικαιολογεί και το όνομά του, ο οποίος στην περίπτωση αυτή δεν είναι άλλος από τον Φρύγα θεό Σαμπάζντιο (Σαβάζιος στην Κοινή) που ήταν και η υπέρτατη θεότητα που λατρευόταν στην πόλη της Αθήνας ενώ, όπως έχω αναφέρει ξανά, ήταν και ο πραγματικός θεός τους κρασιού.
Άλλωστε, το ‘Σαμπα-‘ έχει να κάνει με το κρασί ως προϊόν του μούστου στα Φρυγικά και ‘-ζντιος’ σημαίναι ‘(βασιλιάς) θεός’ ως γενική του ‘Ζντέους,’ που ήταν η προφορά τους ‘Ζευς’ και ανάμεσα στους Έλληνες.
Και δεν είναι τυχαία η επιλογή της Πάρνηθας καθώς φημιζόταν για τα αμπέλια της και το εξαιρετικό κρασί που παραγόταν από αυτά ενώ στο βουνό υπάρχει και το σπήλαιο του Παν, ενός άλλου θεού από την Ανατολία που κατά πάσα πιθανότητα είναι Φρύγας στην καταγωγή επίσης – άλλωστε ήταν και ακόλουθος του Σαμπάζντιου.
Όπως επίσης έχω ξαναπεί, το ‘Ζευς’ είναι επίθετο (χαρακτηρισμός) που σημαίνει ‘ουράνιος, υπέρτατος’ και όχι θεώνυμο (όνομα θεού) και ως τέτοιο αποδίδεται ως τίτλος σε θεούς βασιλιάδες όπως ο Άμουν (ή Αμεν στην κανονική του μορφή), ο Τι Ζευς, η Μα Ζευς (κατά πάσα πιθανότητα η Κυβέλη), ο Σαμπάζντιος, ο Teshub και ο Belos ανάμεσα σε άλλους.
To Ευρω-Εβραϊκό Parnes
Δεν ξέρω αν έχει σχέση, αλλά υπάρχει μια yiddish (ευρωπαιο-εβραϊκή) λέξη ‘parnes’ που δηλώνει τον πρόεδρο μιας κοινότητας και που προέρχεται από το εβραϊκό ‘parnas’ σε μια ιδιότητα που αντιστοιχεί σε αυτή ενός Ζευς (βασιλιά θεού) ως ‘προεδρεύων’ ανάμεσα στους θεούς και να έχει να κάνει με τη σημασία του αρχαίου ονόματος του βουνού ‘Παρνές.’
Παρνές, ένας από τα δέκα Ούρεα
Υπάρχει επίσης και ο Παρνές που ήταν ένας από τα δέκα Ούρεα, αρχέγονες θεότητες και παιδιά της Γκάιας (Γαία για εμάς) που προϋπήρχαν και των (περισσοτέρων) Τιτάνων, ο οποίος δεν έχει καμία δράση στην λεγόμενη ελληνική μυθολογία, κάτι που υποδηλώνει ότι βρίσκεται έξω από τη ‘σφαίρα’ της.
Τα Οuρέα αντιστοιχούν σε θεοποιημένα ιερά βουνά (όρη), φαίνεται να υπάρχει και η παραλλαγή Ορέα του ονόματος,, και η δομή της λέξης φανερώνει προέλευση από την Ανατολία (η παραλλαγή του ‘ο’ και ‘ου’ εμφανίζεται ιδιαίτερα στα Φρυγικά μεταξύ άλλων).
Μάλιστα, προσωπικά δεν θα απέκλεια η ρίζα της λέξης να είναι Ur-Ea βαθύτερα προερχόμενη από τους Hurrians, όπου ‘Ur’(1) σήμαινε κάτι ως ‘πηγή φωτός,’ ‘αρχέγονος’ ή και ‘υπερυψωμένος/υπέργειος’ ενώ το ‘Ea’ πιθανότατα κάτι ως ‘γη, έδαφος. ύψωμα’ με πιθανή ακόμη βαθύτερη καταγωγή στη Σουμερία.
Ενδιαφερόντως, υπήρχε η λέξη ‘parni’ των Hurrians που σημαίνει ‘αγνός, καθαρός’ το οποίο θα απέδιδε το ‘Παρνές’ ως ‘Αυτός που είναι αγνός/ιερός’ ή ‘η Κατοικία του Ιερού/Αγνού,’ που ταιριάζει στο προφίλ ενός Ουρέου, θα πρέπει να ειπωθεί.
Επιπλέον, υπήρχε ένας αρχαιος Ανατολικο-Ιρανικός/Σκυθικός λαός με το ίδιο όνομα (Πάρνοι) που κατοικούσαν στην περιοχή γύρω από τον ποταμό Hari(2), νοτιο-ανατολικά της Κασπίας Θάλασσας.
Ως παρένθεση, θεωρώ ότι η ελληνική λέξη ‘όρος’ έχει την ίδια ρίζα και προέρχεται από το ‘Ουρέο(ς)’ ή ‘Ορέο(ς).’
Ετυμηγορία
Συνεπώς, η ετυμηγορία που προκύπτει από όλα τα παραπάνω είναι ότι το ‘Πάρνες,’ το αρχαίο όνομα του βουνού, πολύ πιθανώς σημαίνει ‘Κατοικία του προέχοντος (θεού)’ ή ‘Κατοικία του Ιερού/Αγνού’ (Ζευς), που δεν είναι άλλος από το Φρύγα Σαμπάζντιο.
(1) Το ‘Ur’ προφέρεται είτε ως /ur/ ή /or/’ όπως και το Φρυγικό ‘Ορ-,’ παρουσιάζοντας την ίδια εναλλαγή μεταξύ των ήχων /u/ και /ο/.
(2) Hari ήταν άλλο ένα όνομα για τους Hurrians, επίσης αποκαλούμενοι ως Khurri (Κούροι) ή Khurrite (Κουρήτε(ς)), όπου η λεξική ρίζα ‘khur-‘ σημαίνει ‘ήλιος’ ή ‘γιος,’ φέροντας έτσι και την απόχρωση του ‘αγνός’ μέσα του.
Η ίδια εναλλαγή των ήχων /u/ και /o/ που περιγράφεται παραπάνω ισχύει και εδώ παρεπιπτόντως.
Φαντάζομαι ότι όλοι, λίγο-πολύ, θα έχετε συναντήσει κάπου τη λέξη ‘αυτόχθων’ που, στις μέρες μας, χαρακτηρίζει κάποιον που είναι γηγενής/ιθαγενής και ζει/κατοικεί (μέσω των προγόνων του) για πάντα/ανέκαθεν σε ένα συγκεκριμένο μέρος.
Ωστόσο, η αυθεντική σημασία της λέξης είναι σημαντικά διαφορετική και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, τουλάχιστον για μένα, καθώς δηλώνει αντιθέτως κάποιον που έχει γεννηθεί από μόνος του ο ίδιος από τη γη (γι αυτό το πρώτο συνθετικό ‘αυτο-‘ που σημαίνει ‘ο ίδιος’ και το δεύτερο ‘-χθων’ που σημαίνει ‘έδαφος, γη’).
Σε όλες τις περιπτώσεις που περιγράφονται στη μυθολογία, οι φερόμενοι αυτόχθονες προέκυψαν από σπόρους (όπως ανθρώπινο σπέρμα, δόντια δράκων κτλ) που είτε εσκεμμένα σπάρθηκαν ή τυχαία έπεσαν στο έδαφος ενός συγκεκριμένου μέρους.
Δεν γεννήθηκαν δηλαδή με την αποδεκτά ‘φυσιολογική’ πορεία από κάποια μητέρα ενώ ενδιαφέρον είναι ότι οι περισσότεροι φέρονται να διδάσκουν και εισάγουν τέχνες και πρακτικές που είναι άγνωστες στους ανθρώπους που κυβερνούν, ή και να τους οργανώνουν, σαν να έχουν έρθει με προηγμένη γνώση από άλλα μέρη δηλαδή.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτοχθόνων, που έχουν γεννηθεί οι ίδιοι από τη γη δηλαδή, στη μυθολογία είναι ο Πελασγός (της Αρκαδίας), ο Κέκροψ (εικόνα), ο Αμφικτύων, ο Ωγύγης και ο Κραναός ανάμεσα σε άλλους.
Ο χαρακτηρισμός ‘αυτόχθων’ για κάποιο μυθικό πρόσωπο που συνδέεται με μια πόλη-κράτος ή περιοχή δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι έχει γεννηθεί στο έδαφος αυτής, απλά περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο ήρθε στον κόσμο.
Η λέξη είναι σίγουρα Φρυγική σε καταγωγή, όπου οι μυθικοί Κορύβαντες (ή Κουρήτες) προέκυψαν από τις πλαγιές ενός βουνού, όπως συνιστούν και τα δύο συνθετικά της.
Όπου το πρώτο συνθετικό ‘αυτό(ς)-‘ προέρχεται από το πανομοιότυπο Φρυγικό ‘ΑΥΤΟΣ’ (προφορά ως ‘αουτός’ και για τα δύο), με αρχική μορφή ως ‘ΑϝΤΟΣ’ (αγτός), με την ίδια ακριβώς σημασία και το ‘-χθων’ από το Φρυγικό ‘ΚΤΟΝ’ με την ίδια προφορά (‘κτουν’) αλλά και σημασία ως ‘έδαφος, γη.’
Η σημερινή, παραποιημένη, σημασία της λέξης έχει μάλλον να κάνει με τη χρήση της από τους Αθηναίους στην ακμή της πόλης-κράτους μετά τους Περσικούς Πολέμους (5ος αιώνας π.Χ.), οι οποίοι αναπτύσσουν μάλιστα ένα έντονο εθνικισμό και αλαζονεία. Έτσι, ως ‘αυτόχθονες’ χαρακτηρίζονταν όλοι οι κάτοικοι που προέρχονταν από τις παλιές οικογένειες της Αθήνας και που ήταν αυτοί που είχαν δικαιώματα περιουσίας και γης (που ονομάζονταν στο σύνολό τους αντίστοιχα ‘αυτοχθονία’).
Breaking through History 