A further evidence to my thesis

English

Some time ago, I presented a thesis where I maintained, accompanied with a thorough breakdown, that the name of Istanbul (also known as Constantinople) does not mean ‘Εις την Πόλιν (To the City)’ as generally given around but instead ‘Land/Place of the (crescent) Moon.’

That comes out of the first component ‘Istan-,’ a Persian loan than means ‘land, place,’ and the second of ‘-bul,’ which is a Semitic loan that used to be the name of a Hebrew month as well as the respective moon.

Recently, I have got acquainted with a history teacher at a relatively central school in London who is of multinational background as a blend of British, Greek and Palestine (his name is British) with a very good knowledge in Semitic languages.

And when I asked him (about that second component), he confirmed to me that ‘bul’ indeed means ‘moon’ (it is a rather obsolete word/name nowadays) and thereby further substantiated my theory. After all, the official etymology always looked ‘lame’ to me (and it’s not the only one).

Greek

Πριν από κάποιο καιρό, παρουσίασα μία θέση όπου υποστήριξα, μαζί με μια λεπτομερή ανάλυση, ότι το όνομα της Istanbul (επίσης γνωστή ως Κωνσταντινούπολη) δεν σημαίνει ‘Εις την Πόλιν’ όπως γενικότερα δίνεται αλλά αντιθέτως ‘Χώρα του (ημι) φεγγαριού.’

Αυτό προέρχεται από το πρώτο συστατικό ‘Istan-,’ ένα περσικό ‘δάνειο’ που σημαίνει ‘Χώρα, Περιοχή,’ και το δεύτερο του ‘-bul,’ το οποίο είναι ένα σημιτικό ‘δάνειο’ που αποτελούσε το όνομα ενός εβραϊκού μήνα καθώς και του αντίστοιχου φεγγαριού.

Πρόσφατα, γνωρίστηκα με ένα καθηγητή ιστορίας σε ένα σχετικά κεντρικό σχολείο στο Λονδίνο που έχει μια πολύπλευρη καταγωγή ως Βρετανός, Έλληνας αλλά και Παλεστίνιος (το όνομά του είναι Βρετανικό) με πολύ καλή γνώση σημιτικών γλωσσών.

Και όταν τον ρώτησα (σχετικά με το δεύτερο συστατικό), μου επιβεβαίωσε ότι το ‘bul’ πραγματικά σημαίνει ‘φεγγάρι’ (μια μάλλον απαρχαιωμένη λέξη/όνομα) και κατ’αυτό τον τρόπο περαιτέρω επιβεβαίωσε την άποψή μου. Ούτως ή άλλως, η επίσημη ετυμολογία πάντα έδειχνε ‘κουτσή’ σε μένα (και δεν είναι η μόνη).

Το Όνομα και η Ίδρυση της Άγκυρας (Τουρκία)

Σήμερα θα ασχοληθώ λίγο με μια άλλη πόλη, και πιο συγκεκριμένα την πρωτεύουσα, της σημερινής Τουρκίας που είναι η Άγκυρα (Ankara στη γλώσσα τους) και θα κάνω μια προσέγγιση στο τι μπορεί να σημαίνει και ποια είναι η πιθανή ετυμολογία του ονόματός της.

Το Κάστρο της Άγκυρας

Το σημερινό όνομα δείχνει να προέρχεται άμεσα από το αντίστοιχο μεσαιωνικό Άνκυρα στα Ρωμαίικα (ή ‘Γραικά,’ απόγονος της Κοινής) στο χώρο της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (και όχι Βυζάντιο καθώς κάτι τέτοιο δεν υπήρχε) και το ουσιαστικά όμοιο Ancyra στα Λατινικά στη Δύση με την έννοια του ‘άγκυρα.’

Ωστόσο, μετά την κατάκτηση της περιοχής από τους Σελτζούκους Τούρκους (1073 μ.Χ.) δείχνει να παίρνει την μορφή Angora, που εμφανίζεται γενικότερα πλέον και στην Ευρώπη τότε, ενώ αντίστοιχο είναι και το Engürü από τους Οθωμανούς που έφθασαν αργότερα.

Στις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους, αν και υπήρχαν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους, που είναι η ρίζα των παραπάνω δείχνει να έχει κατά κύριο λόγο τη μορφή ‘Αγκυρα’ που προφερόταν όμως ως ‘Αν(γ)κούρα’ με τονισμό στην παραλήγουσα ενώ το ‘υ’ προφερόταν ως ‘ου’ και το ‘γ’ ως ‘ν(γ)’ πριν από το ‘κ’ – όπου τα γράμματα αυτά πήραν την προφορά ‘ι’ και (σημερινό) ‘γ’ αντίστοιχα στην Κοινή αντιθέτως (και που έχουν φθάσει έτσι και σε μας).

Η ρίζα και η πραγματική σημασία όμως του ονόματος της Τουρκικής πρωτεύουσας πιστεύω ότι πρέπει να αναζητηθεί σε αυτούς που την ίδρυσαν και αυτοί ήταν οι Φρύγες γύρω στα τέλη του 11ου ή τις αρχές του 10ου αιώνα π.Χ. και στους οποίους το όνομα εμφανίζεται ως ‘ΑΓΚΥΡΑ.’

Η προφορά του ήταν κάπως σαν ‘Αγκκουρα,’ με το ‘Υ’ να αποδίδεται ως ‘ου’ και το ‘Γ’ ως ‘γκ,’ και αν νομίζετε ότι αυτή είναι ελληνική γραφή κάνετε λάθος, είναι Φρυγική!

Η Φρυγική γλώσσα όπως και το αλφάβητο είναι μάλιστα παλαιότερα από τις ελληνικές διαλέκτους και, σε αντίθεση με ότι φέρεται, εκεί όπου φαίνεται ότι εμφανίζονται για πρώτη φορά τα φωνήεντα.

Αν και σε σημαντικό βαθμό λανθασμένα λέγεται ότι το Φοινικικό αλφάβητο, από το οποίο προέρχεται το Φρυγικό, δεν είχε φωνήεντα καθώς κάποια σύμβολά του μπορούσαν να χρησιμοποιούνται εναλλακτικά είτε ως σύμφωνα ή ως φωνήεντα.

Μάλιστα, οι πρώτες Ελληνικές διάλεκτοι, οι λεγόμενες ‘Λεσβιακές’ ή ‘Αιολικές,’ παρουσιάζουν ένα σχεδόν όμοιο αλφάβητο με το Φρυγικό και εμφανίστηκαν στη Λέσβο προς τα τέλη του 9ου αιώνα π.Χ. η οποία είτε ήταν υπό την πιθανή κατοχή των Φρυγών ή κάτω από έντονη επηροή τους όπως δείχνει η κουλτούρα της εποχής στο νησί.

Αν και οι γλωσσολόγοι δείχνουν να τείνουν στην άποψη ότι το ‘ΑΓΚΥΡΑ’ έχει την έννοια του ‘καμπή,’ ‘στροφή’ ή ‘άγκιστρο’ (από το Πρωτο-Ινδο-Ευρωπαϊκό ‘h₂enk’) η αλήθεια είναι ότι για τους Φρύγες μπορεί να είχε πολυ πιθανώς διαφορετική έννοια ως ‘καταφύγιο’ ή ‘ελπίδα’ αντιθέτως.

Και πιστεύω ότι αυτό έχει ισχυρή βάση καθώς ονομάστηκε έτσι από τον ιδρυτή της, τον Μίδα (όχι τον πιο γνωστό και σημαντικά πρωτύτερο Φρύγα βασιλιά), που οδήγησε τους κατοίκους της Φρυγικής πρωτεύουσας του Γορδίου (πόλη στα Φρυγικά) όταν αυτό πλήγηκε από ισχυρό σεισμό για να μεταναστεύσουν μαζικά στη θέση της σημερινής Άγκυρας.

Στη θέση υπήρχε ήδη μια παλιότερη, μάλλον εγκαταλελειμμένη, πόλη αλλά αυτή ξανακτίστηκε και επεκτάθηκε σημαντικά τόσο σε μέγεθος όσο και σημασία/βαρύτητα στην εποχή των Φρυγών.

Κάτι που δίνει και νόημα σε αυτά που αναφέρει ο Παυσανίας, που πιστεύω ότι έχουν παρερμηνευτεί, καθώς θα ήταν μάλλον αδύνατο να βρει άγκυρα (με τη σημερινή έννοια) σε μια ηπειρωτική περιοχή και πολύ πιο πιθανό ένα καταφύγιο για τους ανθρώπους του.

Μάλιστα η ιταλική λέξη ‘ancora,’ που είναι συγγενική, φέρει επίσης και την έννοια ‘καταφύγιο’ ή ‘ελπίδα’ θα πρέπει να σημειωθεί.

Τέλος, η σύνδεση από κάποιους της Άγκυρας με την Ankuwa, της οποίας το πρώτο συνθετικό δείχνει ομοιότητα, των Χιττιτών δεν νομίζω ότι ευσταθεί καθώς η δεύτερη βρισκόταν σε σημαντική απόσταση ανατολικά της πρώτης.

The name and founding of Ankara (Turkey)

Let’s now move on to tackle another city of nowadays Turkey and more precisely Ankara, the very capital thereof, as regards the meaning and the potential etymology of its name.

The Ankara Castle

The modern form of the name seems to come directly from the respective medieval ‘Ankyra’ in the tongue of ‘Romeika’ (or ‘Greek,’ a decendant of Koini/Common) within the bounds of the Eastern Roman Empire (and not Byzantium as there wasn’t such a thing) and the effectively identical ‘Ancyra’ in Latin in the west carrying the sense of ‘anchor.’

Nonetheless, following the conquest of the region by the Seljuk Turks (1073 AD) it seems to take the form ‘Angora,’ as it gradually appears widely across Europe at the time, while similar is ‘Engürü’ by the Ottoman Turks that arrive later.

In the ancient Hellenic dialects, although there were considerable differences between them, where the origins of all the above mentioned lie the name seems to largely bear the form ‘ΑΓΚΥΡΑ’ which was yet pronounced as ‘An(g)kura,’ stressed on the last-but-one syllable, since ‘υ’ was rendered as ‘u’ and ‘γ’ as ‘n(g)’ before ‘κ.’

These latter letters took on the sound of ‘i’ and (modern) ‘γ’ respectively in Koini (Common) instead and have thus come all the way into modern Greek.

All the same, the roots and the real meaning of the name of the Turkish capital has got to be sought out with those that founded it in the first place and those were the Phrygians towards the late 11th or early 10th century BC, where it appears as ‘ΑΓΚΥΡΑ.’

Its pronunciation was somewhat like ‘Agkura’ with ‘Y’ rendered as ‘u’ and ‘Γ’ as ‘g’ respectively and if you think that this is Hellenic writing let me tell you that it is Phrygian out and out!

For that matter, the Phrygian language and alphabet are considerably older than their Hellenic counterparts where the latter is the very first to feature proper vowels, unlike what widely appears in our days.

Even though, to a considerable extent, it is erroneously maintained that the Phoenician alphabet, where the Phrygian comes from, did not contain vowels as some of the symbols/letters thereof could be used either as consonants or vowels.

Moreover, the early Hellenic dialects, the so-called ‘Lesbian’ or ‘Aeolian,’ present an almost identical alphabet and emerged in Lesbos towards the late ninth century BC which was likely under the rule but definitely under heavy influence by the Phrygians as the culture of the island during the time strongly suggests.

In addition, the earliest Lesbian/Aeolian text known dates towards the mid eighth century where the respective Phrygian samples appear towards the late ninth century BC.

Although linguists lean towards the view that ‘ΑΓΚΥΡΑ’ carries the meaning of ‘bend,’ ‘turn,’ ‘anchor’ or ‘hook’ (out of Proto-Indo-European ‘h₂enk’), the truth is that for the Phrygians it may have had a substantially different sense as ‘refuge,’ shelter’ or ‘hope’ instead.

And I reckon there are strong grounds for that latter as the city was named thus by its very founder Midas (not the more well-known legendary King Midas) who led the mass of the people of the Phrygian capital of Gordion (Gordum, meaning ‘city’ in Phrygian), when it was struck by a severe earthquake, to move out and settle in the place of nowadays Ankara.

There was apparently already an older, rather deserted, city in place but it was rebuilt and largely expanded in size as well as magnitude and influence under the Phrygians.

Something that lends sense to the account of Pausanias, which I reckon has been misconstrued, as it would have been rather most unlikely for Midas to come upon an anchor deep in a mainland area and rather most likely to find a refuge for his people.

For that matter, the Italian word ‘ancora,’ which is a cognate to ‘άγκυρα,΄’ further carries the nuance of ‘refuge,’ ‘shelter’ or ‘hope’ there has got to be said.

Finally, the attempted connection by some historians of Ankara with ancient Ankuwa, the first component of which shows similarity, doesn’t seem to hold water as the latter stood at a considerable distance east of the former.

Πίσω από το Όνομα της Istanbul (Κωνσταντινούπολη)

Όπως έχω υποστηρίξει παλαιότερα, δεν είμαι καθόλου πεπεισμένος ότι το όνομα Istanbul (Τουρκία) σημαίνει “Εις την Πόλιν,” μια ‘κουτσή’ ετυμολογία κατά την άποψή μου, όπως γενικά θεωρείται σήμερα και κατόπιν νεώτερης μελέτης πρόσφατα έχω καταλήξει στο βέβαιο συμπέρασμα ότι αυτό που πραγματικά αποδίδει είναι “Τόπος/Χώρα της Ημισελήνου,” σε σχέση με την ημισέληνο της τούρκικης σημαίας, αντιθέτως.

Αυτή η ερμηνεία αναδύεται από το πρώτο συστατικό ‘Istan-,’ μια Περσική λέξη που σημαίνει ‘μέρος/χώρα/τόπος,’ και το δεύτερο ήμισυ του ‘-bul,’ ένα παλιό Σημιτικό/Εβραϊκό όνομα για το σεληνιακό μήνα Marcheshvan (ή απλά Cheshvan) που ταυτίζεται με το φεγγάρι που ονομάζεται Find (ημισέληνος;).

Και τα δύο ονόματα, Bul και Find, συνδέονταν με την εποχή και το γεγονός της Βαβυλωνιακής Εξορίας, το οποίο έχει μέγιστη σημασία στην ιστορία των Ιουδαίων και Εβραίων γενικότερα, και που έχουν εγκαταληφθεί έκτοτε ενώ η Τουρκική κουλτούρα και γλώσσα κουβαλούν μια μεγάλη κληρονομιά από Περσικά και Σημιτικά δάνεια, μεταξύ άλλων, καθώς οι αυθεντικοί Τούρκοι προέκυψαν από αυτές τις περιοχές της Ασίας.

Εξετάζοντας το όνομα ‘Find,’ ωστόσο, θα έλεγα ότι σίγουρα δεν δείχνει να προέρχεται από την Βαβυλωνιακή/Ακκαδική γλώσσα, δεδομένου ότι τα ονόματα των Εβραϊκών μηνών έχουν καταγωγή από εκεί, αλλά είναι στην πραγματικότητα η αγγλική μετάφραση του ονόματος του φεγγαριού.

Κάτι που υποδεικνύεται και από την μετάφραση* (βλέπε εικόνα στο τέλος) του δεύτερου συνθετικού ‘-bul’ στο όνομα Istanbul ως ‘Find’ (με κεφαλαίο ‘F’ που υποδηλώνει όνομα) από τα Τουρκικά στα Αγγλικά που σημαίνει ότι τόσο ο μήνας όσο και το αντίστοιχο φεγγάρι μοιραζόντουσαν το ίδιο όνομα ως ‘Bul.’

Που έχει νόημα καθώς ήταν σεληνιακός μήνας ούτως ή άλλως όπως ήταν και όλα τα ημερολόγια στην αρχαιότητα, που περιστρέφονταν γύρω από τους κύκλους και τις φάσεις της σελήνης δηλαδή, και πλήρως αποδεικνύει τη θεώρησή μου ότι Istanbul σημαίνει ‘Τόπος/Χώρα της Ημισελήνου.’

Ήταν αρχικά η αρχαία πόλη του Βυζαντίου που ιδρύθηκε και ξεδιπλώθηκε σε αυτό το στρατηγικό σημείο στα Στενά του Βοσπόρου και που αφιερώθηκε στην (παρθένα) Θρακική θεά του κυνηγιού και της σελήνης Bendis (αντίστοιχη της Diana ή Άρτεμης αλλά με περαιτέρω ιδιότητες), με προφανή Λυδική καταγωγή, όπου ένα σύμβολο της οποίας (μεταξύ άλλων) ήταν η ημισέληνος.

Πολλούς αιώνες αργότερα, προς τα τέλη της αρχαιότητας, η Nova Roma (Νέα Ρώμη) ιδρύθηκε σε αυτό ακριβώς το σημείο ως η νέα πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (330 μ.Χ.) από τον αυτοκράτορα Constantine the Great (Μέγας Κωνσταντίνος), ή Flavius Valerius Constantinus όπως ήταν κανονικά το όνομά του, που αφιέρωσε την νέα πόλη στην παρθένο Μαρία και υιοθέτησε το ίδιο σύμβολο της ημισελήνου (της Bendis) για αυτήν.

Όταν οι Οθωμανοί ήρθαν και κατέκτησαν την πόλη (1453 μ.Χ.), αυτοί αντίκρυσαν μια πληθώρα από σημαίες και λάβαρα που έφεραν το σύμβολο* γύρω και έτσι προφανώς το υιοθέτησαν και οι ίδιοι με τη σειρά τους, το οποίο έκανε την εμφάνισή του στις σημαίες τους μέχρι το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα.

Ωστόσο, το σύμβολο του Αστεριού και της Ημισελήνου είναι πανάρχαιο και μπορεί να αναζητηθεί βαθιά πίσω στις μέρες της Σουμερίας όπου αναπαριστούσε τον σεληνιακό θεό Nanna και την αστερική θεά Inanna (Ishtar, η ρίζα της Venus/Αφροδίτης).

Το όνομα Istanbul καθιερώθηκε to 1930 και ήρθε στη θέση του παλαιότερου Islambol, που σήμαινε ‘Αφθονία της Ειρήνης’ από το ‘Islam-‘ (‘Ειρήνη’) και το ‘-bol’ (‘αφθονία’), το οποίο στάθηκε ως επίσημο όνομα της πόλης για τουλάχιστον δύο αιώνες αν και εμφανίστηκε σε χρήση από την εποχή που οι Οθωμανοί έγιναν κύριοί της.

Ένα κοινό ‘παρατσούκλι’ για την πόλη κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου μέρους της Οθωμανικής εποχής ήταν το ‘Der Saadet’ το οποίο δεν σημαίνει ‘Πύλη της Ευτυχίας/Ειρήνης’ όπως ευρέως θεωρείται αλλά ‘Πόλη της Ευτυχίας/Ειρήνης’ αντιθέτως – με μια εναλλακτική μορφή ως Islambul που πιθανώς διαβάζεται ως ‘Find (Φεγγάρι) του Ισλάμ (Ειρήνη).’

Τέλος, το όνομα ‘Konstaniyye’ που εμφανίζεται σε νομίσματα κατά την Οθωμανική εποχή δεν μπορεί να σημαίνει ΄’Κωνσταντινούπολη,’ περισσότερο ευσεβής πόθος θα έλεγα, καθώς το επίθεμα ‘-iyye’ αποτελεί δάνειο από τους Σημίτες και τους Άραβες που χρησιμοποιείται σε αφηρημένα ουσιαστικά – και το όνομα μιας πόλης δεν είναι αφηρημένο αλλά συγκεκριμένο ουσιαστικό.

* Οι Οθωμανοί θα πρέπει να ήταν οικείοι με το σύμβολο ήδη καθώς αυτό καταγόταν από τη γειτνίαση των περιοχών όπου εμφανίστηκαν οι πρώιμοι Τουρκικοί λαοί.

Behind the name of Istanbul (Turkey)

As I have asserted before, I am not convinced at all that Istanbul (Turkey) means “Εις την πόλιν” (to/in the city), a lame etymology in my view, as generally regarded nowadays and following renewed research of late I have come to the firm conclusion that it actually spells “Place/Land of the (crescent) Moon,” related to the crescent on the Turkish flag, instead.

This interpretation arises out of the first component ‘Istan-,’ a Persian word that means ‘place,’ and the second half of ‘-bul,’ an old Semitic/Hebrew name for the lunar month Marcheshvan (or simply Cheshvan) that identifies with the moon Find (crescent?).

Both names, Bul and Find, were linked with the time of the Babylonian Exile (c. 597 BC), a major event in the history of the Judeans and Hebrews altogether, and have been abandoned since where Turkish culture and language carry a hefty heritage of Persian and Semitic loans, among others, since the early Turkish people emerged around these quarters of Asia.

Looking at the name ‘Find,’ all the same, I would say that it definitely doesn’t look as though it descends from Babylonian/Akkadian, seeing that the names of the Hebrew months have their roots there, but actually shapes the English translation of the name of the moon.

Something that is also indicated by the translation (see image at the bottom) of the second component ‘-bul’ in Istanbul as ‘Find’ (starting with a capital ‘F’ that suggests a name) from Turkish into English which spells that both the month and the moon shared the same name as ‘Bul.’

Which makes sense since it was a lunar month anyway as were all calendars in use in antiquity, riding on the cycles and phases of the moon that is, and fully evidences my theory that the name of Istanbul means ‘Place/Land of the (crescent) Moon.’

It was originally the ancient city of Byzantium that was founded and laid out on this strategic site of the Bosporus Strait which was dedicated to (virgin) Thracian hunter and moon goddess Bendis (equivalent to Diana or Artemis but with further traits of her own), of apparent Lydian origin, a symbol of whom (among others) was the crescent.

Many centuries later, towards late antiquity, Nova Roma (New Rome) was founded on this very site as the new capital of the Roman Empire (330 AD) by emperor Constantine the Great (Constantine I), or Flavius Valerius Constantinus as was his formal name, who dedicated the new city to virgin Mary and adopted the symbol of the crescent for her.

When the Ottomans came to conquer the city (1453 AD), they came upon an abundance of flags and banners bearing the symbol* around so apparently adopted it themselves in turn, which made its way on their flags by the second half of 18th century.

All the same, the Star and Crescent symbol is a very ancient one and can be tracked all the way down to the days of Sumer where it represented the lunar god Nanna (Sin) and the star goddess Inanna (Ishtar, the origin of Venus/Aphrodite).

The name Istanbul was inaugurated in 1930 and came in place of the older Islambol, meaning ‘Abundant Peace” out of ‘Islam-‘ (Peace) and ‘-bol’ (abundant), that stood as an official name for at least about two centuries although it appeared in use as early as the Ottomans gained hold of the city.

A common nickname for the city during a good part of the Ottoman era was ‘Der Saadet’ which doesn’t mean ‘Gate of Happiness/Peace’ as widely regarded but ‘City of Happiness/Peace’ instead – with an alternative form of ‘Islambul’ that likely reads ‘Find (moon) of Islam (peace).’

Finally, the name ‘Konstantiniyye’ that appears on coinage during the Ottoman time cannot mean ‘Constantinople,’ more of wishful thinking I would say, as the suffic ‘-iyye’ is a borrowing from Semitic and Arabic that is employed with abstract nouns – and a city name is not an abstract but a concrete noun.

* The Ottomans ought to have been familiar with the symbol already since it originated in the vicinity of the homelands of the early Turkish people around Persia and Central Asia.